Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa ban hành Thông tư 43/2025/TT-NHNN, sửa đổi Thông tư 08/2022/TT-NHNN, thiết lập khuôn khổ giám sát an toàn vi mô và vĩ mô theo hướng tách bạch, minh bạch và tăng cường các biện pháp xử lý rủi ro. Thông tư có hiệu lực từ ngày 1/1/2026.
Theo NHNN, Thông tư 43 là bước hoàn thiện khung lý luận về giám sát tổ chức tín dụng, làm rõ phạm vi và nguyên tắc giám sát. Giám sát an toàn vi mô tập trung vào từng tổ chức tín dụng, còn giám sát vĩ mô đánh giá rủi ro toàn hệ thống. Thông tư bổ sung khái niệm ngân hàng thương mại quan trọng hệ thống, cùng quy định mới về rủi ro hệ thống dựa trên mức độ lan truyền trong toàn bộ mạng lưới tài chính – ngân hàng.
Cục Quản lý, giám sát tổ chức tín dụng và NHNN chi nhánh khu vực sẽ phụ trách giám sát vi mô. Cục An toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đảm nhiệm giám sát vĩ mô. Thông tư cũng thống nhất quy định về Sổ tay giám sát an toàn vi mô và vĩ mô, tài liệu quan trọng hướng dẫn thu thập dữ liệu, lập báo cáo và vận hành quy trình giám sát.
Một điểm mới đáng chú ý là quy trình thu thập thông tin được cập nhật theo hướng mở rộng nguồn dữ liệu. Đơn vị giám sát có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng cung cấp hồ sơ, tài liệu bổ sung khi cần, đồng thời đánh giá tuân thủ pháp luật, giới hạn an toàn, phân loại tài sản, trích lập dự phòng, biến động nhân sự quản lý và các dấu hiệu rủi ro trong hoạt động. Báo cáo giám sát định kỳ 6 tháng và hằng năm phải hoàn thành theo thời hạn mới. Riêng tổ chức tín dụng thuộc diện giám sát tăng cường phải nộp bổ sung báo cáo quý I và quý III.
Thông tư 43 mở rộng và chi tiết hóa nhóm biện pháp xử lý rủi ro. Ngoài kiến nghị thanh tra như quy định cũ, NHNN có thể áp dụng loạt biện pháp can thiệp mới gồm can thiệp sớm, kiểm soát đặc biệt, thành lập tổ giám sát và kiểm soát giao dịch tiềm ẩn rủi ro của tổ chức tín dụng. Với các ngân hàng quan trọng hệ thống, cơ quan giám sát có thể áp dụng phương pháp phân tích rủi ro chuyên sâu theo từng thời kỳ. Nhóm tổ chức tín dụng có dấu hiệu mất an toàn, thuộc diện cảnh báo hoặc can thiệp sớm sẽ chịu cơ chế giám sát tăng cường.
Thẩm quyền can thiệp được phân định rõ: Thống đốc NHNN và Giám đốc NHNN chi nhánh khu vực được giao trách nhiệm xử lý theo từng mức độ và nhóm đối tượng giám sát, giúp đẩy nhanh tiến độ xử lý rủi ro và giảm điểm nghẽn về thủ tục.
Trong thời gian chờ ban hành các sổ tay giám sát mới, hệ thống tổ chức tín dụng tiếp tục áp dụng mẫu báo cáo tại Thông tư 08.
Thông tư 43 được đánh giá là bước quan trọng trong hiện đại hóa khuôn khổ giám sát ngân hàng, tăng khả năng cảnh báo sớm, hỗ trợ xử lý tổ chức tín dụng rủi ro và củng cố an toàn hệ thống trong bối cảnh thị trường tài chính ngày càng phức tạp.
