Quyết định có hiệu lực từ giữa tháng 11/2025, được công bố bằng sắc lệnh hành pháp của Tổng thống, nhằm giảm áp lực lên giá thực phẩm nội địa và tạo điều kiện cho các mặt hàng không có lợi thế sản xuất trong nước tiếp cận nguồn cung toàn cầu với chi phí thấp hơn. Danh sách ngoại lệ nêu rõ nhiều loại trái cây nhiệt đới, các loại gia vị và cà phê - nhóm hàng quan trọng trong giỏ nông sản xuất khẩu của Việt Nam.
Với ngành rau quả, diễn biến này đến đúng lúc ngành đã liên tục tăng tốc trong năm 2025. Số liệu chính thức cho thấy giá trị xuất khẩu rau quả của Việt Nam trong 10 tháng đầu năm 2025 vượt mốc 7,0 tỷ USD, tăng khoảng 14–15% so với cùng kỳ năm trước. Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp nhận định cán mốc 8–8,5 tỷ USD trong cả năm là hoàn toàn khả thi. Sức bật đến từ các mặt hàng như sầu riêng, dứa, chuối, dừa và sản phẩm chế biến phục vụ cả thị trường Trung Quốc, Nhật Bản và Mỹ.
Động thái miễn thuế của Mỹ sẽ ảnh hưởng tích cực tới xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Ảnh minh họaDoanh nghiệp xuất khẩu đánh giá mở cửa thuế ở Mỹ giúp tăng tính cạnh tranh về giá và giảm rào cản pháp lý, tạo điều kiện để mở rộng thị phần tại hệ thống phân phối bán lẻ và chuỗi cung ứng cao cấp ở Hoa Kỳ. Giám đốc một doanh nghiệp chế biến cho biết, khi chi phí thuế nhập khẩu được gỡ, hàng Việt có thể tự tin đặt giá cạnh tranh hơn, thâm nhập thêm kênh bán lẻ lớn và giảm rủi ro bị đẩy khỏi kệ do giá quá cao.
Ngược lại, với cà phê, chuyên gia trong ngành cảnh báo lợi ích thuần túy từ miễn thuế có thể không lớn như kỳ vọng. Nhiều phân tích cho thấy trong ngắn hạn, thị trường cà phê toàn cầu chịu tác động bởi nguồn cung-bán khống, giá cả biến động do đầu cơ và cung cầu thế giới. Mặc dù Mỹ là thị trường lớn nhưng việc miễn thuế giúp giá nhập rẻ hơn không nhất thiết dẫn đến tăng đột biến thị phần cho Việt Nam, bởi cạnh tranh từ Brazil, Colombia và các nguồn cung khác vẫn quyết định. Bản thân Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (VICOFA) đã nhận định rằng động thái này phần nào “làm hạ nhiệt” kỳ vọng đột phá nhanh cho cà phê Việt, dù bức tranh dài hạn vẫn dựa vào chất lượng và chuỗi giá trị.
Nhưng ngành cà phê Việt lại không nhận được lợi ích lớn như kỳ vọng. Ảnh minh họaThực tế cho thấy hiệu ứng sẽ không đồng đều. Rau quả, đặc biệt nhóm trái cây nhiệt đới có chế biến và đóng gói theo tiêu chuẩn cao, được hưởng lợi rõ rệt về giá cạnh tranh. Các sản phẩm nông nghiệp chính ngạch (ví dụ cà phê thô) vẫn cần nỗ lực nâng cao chất lượng, thương hiệu và kênh phân phối để chuyển lợi thế thuế thành thị phần bền vững.
Chuyên gia khuyến nghị doanh nghiệp hãy tận dụng ngay cơ hội, đẩy nhanh truy xuất nguồn gốc, tăng tỉ lệ chế biến sâu, mở rộng chứng nhận an toàn thực phẩm để đáp ứng tiêu chuẩn thị trường Mỹ, đồng thời chớp thời cơ xúc tiến thương mại song song với việc theo dõi diễn biến giá toàn cầu. Về phía quản lý nhà nước, việc hỗ trợ đàm phán mở cửa thị trường, giảm chi phí logistics và thúc đẩy xúc tiến thương mại sẽ quyết định mức độ chuyển hóa “miễn thuế” thành tăng trưởng bền vững cho nông sản Việt.
