Phát biểu tại tổ thảo luận Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công sáng 3/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, công tác quản lý và điều hành nợ công thời gian qua “tương đối tốt”. Đến nay, nợ công, nợ nước ngoài, nợ Chính phủ đều thấp hơn giới hạn cho phép, góp phần củng cố an toàn tài chính quốc gia và niềm tin của các nhà đầu tư.
Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, lần sửa đổi Luật Quản lý nợ công này cần phân cấp, phân quyền đồng bộ với các luật liên quan, đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm tính minh bạch, công khai và chủ động trong quản lý, sử dụng vốn vay.
Đề cập cụ thể đến dự án Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ – công trình sử dụng vốn vay của Hungary, đã xây dựng được 80% nhưng đình trệ suốt 4-5 năm, “đóng rêu đóng rong” trong khi bệnh viện ung bướu hiện tại đang quá tải, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu các bộ, ngành liên quan phải khẩn trương xử lý, đưa dự án vào vận hành, tránh lãng phí nguồn lực.
“Phải làm sao đảm bảo minh bạch, công khai trong quản lý, sử dụng nợ công”, ông Mẫn nhấn mạnh.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho rằng, cần làm rõ trách nhiệm của ngân hàng thương mại cho vay lại nếu xảy ra rủi ro. Ảnh: Cao Nguyên.Cảnh báo nguy cơ ‘vay một nơi, đầu tư một nẻo’
Một trong những điểm nóng được Chủ tịch Quốc hội đề cập là phương thức cho vay lại vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài. Dự thảo Luật quy định: ngân hàng thương mại được thực hiện cho vay lại với đơn vị sự nghiệp công lập mà không chịu rủi ro tín dụng; còn với doanh nghiệp đầu tư các dự án thuộc danh mục ưu tiên, ngân hàng sẽ chịu một phần rủi ro tín dụng.
Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội cảnh báo, nếu cơ chế cho vay lại mà không gắn trách nhiệm rủi ro, dễ dẫn tới “lơ là thẩm định”, buông lỏng giám sát và cuối cùng, Nhà nước phải gánh hậu quả.
“Cho vay không gắn với hiệu quả, ngân hàng cho vay lại thiếu trách nhiệm trong việc giám sát khoản vay, ảnh hưởng đến khả năng trả nợ, an toàn nợ công. Mà sợ nhất là vay khoản này nhưng lại về đầu tư cho việc khác, rồi ngân hàng thiếu hướng dẫn thủ tục kiểm tra, giám sát”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Từ thực tế đó, ông đề nghị quy định rõ trong Luật hoặc giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể tại nghị định, về trách nhiệm của ngân hàng khi xảy ra rủi ro, mức độ chia sẻ rủi ro và tỷ lệ phải chịu trong trường hợp dự án không trả được nợ.
Chủ tịch Quốc hội cũng khẳng định, trong 5 năm qua, nợ công Việt Nam luôn được duy trì ở mức an toàn, thấp hơn giới hạn cho phép. Tuy nhiên, cần tiếp tục rà soát, cập nhật để tăng thêm niềm tin cho người dân và nhà đầu tư nước ngoài.
So sánh với quốc tế, ông cho rằng, “các nước càng lớn càng nợ nhiều” như Mỹ, Pháp, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản. Ông ví von: “Như ông bà ta nói, ‘lớn thuyền, lớn sóng’. Muốn làm ăn, muốn phát triển thì phải vay nhiều nguồn, nhưng vay phải hiệu quả, có kỷ luật và sử dụng đúng mục đích.”
Đặt trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị triển khai các dự án hạ tầng quy mô lớn, như đường sắt cao tốc Bắc – Nam với tổng vốn dự toán khoảng 67 tỷ USD, cùng nhiều dự án đường sắt đô thị và kết nối vùng, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh cần rà soát tổng thể các khoản vay Trung ương và địa phương, để sửa luật phù hợp với mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tới.
