Ngày xưa, tóp mỡ không phải là món ăn sang chảnh như bây giờ, mà chỉ là thức ăn quen thuộc của những gia đình nghèo. Mỗi khi mổ lợn, người ta rán phần mỡ để lấy mỡ nước, còn phần tóp để lại làm thức ăn. Nhiều nhà vì khó khăn, bữa cơm chỉ có tóp mỡ chan nước mắm, ăn nhiều đến mức… chán ngán.
Với nhiều người, hình ảnh miếng tóp mỡ vàng ruộm, dậy mùi thơm béo ngậy gắn liền với ký ức một thời gian khó, thiếu thốn.
Tóp mỡ được rao bán trên sàn thương mại điện tử - Ảnh chụp màn hình
Thế nhưng, từ món ăn “nhà nghèo”, tóp mỡ giờ đây đã “lên đời” thành đặc sản được giới sành ăn thành phố săn lùng. Trên chợ mạng, các loại tóp mỡ mắm tỏi, tóp mỡ rim tỏi ớt, tóp mỡ nguyên vị… được bán với giá 150.000 – 560.000 đồng/kg. Từng miếng tóp mỡ vàng ruộm, giòn tan, vị vừa vặn mà không hề bị ngấy, trở thành món nhậu khoái khẩu và đồ ăn vặt “gây nghiện” của nhiều người.
Công đoạn làm ra những miếng tóp mỡ đạt chuẩn cũng khá cầu kỳ. Người chế biến thường chọn phần má heo hoặc ba chỉ, sơ chế kỹ lưỡng, chần qua quế, hồi, gừng để khử mùi, rồi ướp gia vị và chiên ngập dầu ở nhiệt độ vừa phải. Khi tóp chuyển sang màu vàng óng, nổi lên mặt dầu, giòn rụm nhưng không khô cứng, là đạt yêu cầu. Thành phẩm có lớp ngoài giòn tan, bên trong vẫn giữ được độ ngọt, béo nhẹ mà không ngấy.
Đỉnh cao của món tóp mỡ là khi ăn kèm dưa cải muối chua, chấm nước mắm ớt cay nồng và nhâm nhi cùng ly bia mát lạnh – sự kết hợp khiến bất kỳ ai cũng khó lòng cưỡng lại.
Tóp mỡ được chế biến theo nhiều công thức khác nhau
Không dừng lại ở tóp mỡ truyền thống, người dân miền Tây còn sáng tạo nên “bánh tóp mỡ heo quay” – một phiên bản đặc biệt khiến dân mạng mê mẩn. Loại bánh này có hình trụ tròn, màu vàng óng bắt mắt, cắn vào nghe “rộp rộp” vui tai, vị mằn mặn, béo nhẹ và thơm đặc trưng. Nhờ ép chặt khéo léo, bánh giữ được lớp vỏ giòn rụm nhưng vẫn mềm bên trong, tạo nên món ăn vặt hấp dẫn khó cưỡng.
Sau khi chế biến, bánh tóp mỡ được đóng gói hút chân không để giữ độ giòn lâu. Người mua có thể ăn ngay, hoặc quay lại bằng lò vi sóng hay nồi chiên không dầu để thưởng thức nóng giòn như mới. Nhờ sự tiện lợi, món bánh dân dã này nhanh chóng “phủ sóng” trên chợ mạng và các sàn thương mại điện tử.
Theo người bán, bánh tóp mỡ có hai loại – loại giòn rụm và loại dẻo nhẹ, phù hợp với nhiều khẩu vị. Mỗi chiếc bánh nặng 250–300g, được đóng túi cẩn thận để vận chuyển đi xa, giá khoảng 120.000 đồng/chiếc 250g, tương đương gần 480.000 đồng/kg.
Từ món ăn từng gắn với ký ức nghèo khó, tóp mỡ nay đã trở thành “đặc sản tiền trăm nghìn”, góp phần kể lại một câu chuyện thú vị về sự thay đổi trong văn hóa ẩm thực Việt – nơi mà những món dân dã ngày nào lại được tôn vinh và trân trọng theo cách rất riêng.
