Mới đây, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) vừa ban hành “Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với các giao dịch nghi ngờ gian lận, giả mạo, lừa đảo”.
Văn bản này nhằm cụ thể hóa cơ chế hợp tác giữa các ngân hàng trong công tác nhận diện và xử lý rủi ro gian lận.
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, Sổ tay không phải là văn bản pháp lý mà đóng vai trò là khung hướng dẫn thống nhất giữa các ngân hàng, phù hợp với quy định của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước, đồng thời hài hòa với quy chế nội bộ của từng tổ chức tín dụng.
TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt NamTheo đó, Sổ tay hướng dẫn chi tiết một số dấu hiệu nhận diện tài khoản hoặc thẻ nghi ngờ liên quan đến hành vi gian lận, giả mạo hoặc lừa đảo, bao gồm:
Thứ nhất, thông tin trong hồ sơ mở tài khoản thanh toán không trùng khớp với dữ liệu của cá nhân đó trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Thứ hai, tài khoản thanh toán xuất hiện trong các danh sách được quảng cáo, mua, bán, trao đổi trên các website, hội nhóm trên không gian mạng.
Thứ ba, tài khoản nhận tiền từ nhiều tài khoản thanh toán khác nhau và được chuyển đi hoặc rút ra trong thời gian rất ngắn, không để lại hoặc chỉ để lại số dư nhỏ.
Thứ tư, tài khoản có hơn 3 giao dịch nhận tiền từ các tài khoản nằm trong danh sách nghi ngờ gian lận, lừa đảo hoặc giả mạo.
Thứ năm, chủ tài khoản nằm trong danh sách cảnh báo của Ngân hàng Nhà nước, cơ quan công an hoặc các cơ quan chức năng khác.
Thứ sáu, tài khoản phát sinh giao dịch bất thường (giá trị, số lượng giao dịch lớn, bất thường không phù hợp với nghề nghiệp, độ tuổi, địa chỉ cư trú, lịch sử giao dịch và hành vi… của chủ tài khoản thanh toán; phát sinh các giao dịch với địa điểm, thời gian, tần suất bất thường…)
Thứ bảy, một thông tin định danh duy nhất của thiết bị (địa chỉ MAC) được sử dụng để thực hiện giao dịch cho nhiều hơn 1 tài khoản thanh toán.
Theo Sổ tay, giao dịch nghi ngờ giả mạo, gian lận hoặc lừa đảo được hiểu là những giao dịch có dấu hiệu nghi ngờ không do chủ Tài khoản/Thẻ thực hiện hoặc giao dịch được thực hiện trong quá trình chủ Tài khoản/Thẻ bị lừa đảo, dẫn đến mất tài sản.
Tại hội nghị triển khai, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán (Ngân hàng Nhà nước) đánh giá cao sáng kiến của VNBA, cho rằng trong bối cảnh hệ thống thanh toán Việt Nam phát triển nhanh hàng đầu khu vực, việc kiểm soát lừa đảo trở nên thách thức hơn bao giờ hết.
Theo ông Tuấn, có những trường hợp tiền bị chuyển qua hơn 20 ngân hàng chỉ trong vài phút, khiến việc truy vết rất khó khăn.
Đại diện Ngân hàng Nhà nước đề nghị cần tăng cường kiểm soát từ khâu mở tài khoản, mở ví đến giám sát giao dịch bất thường; Tự động hóa quy trình phối hợp giữa các ngân hàng; Xem xét thiết lập trung tâm điều phối chung để xử lý giao dịch nghi ngờ theo thời gian thực, kể cả ngoài giờ làm việc.
