Trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng mới công bố, Chứng khoán Vietcap cho biết, các ngân hàng thương mại quốc doanh đã bắt đầu tăng lãi suất huy động trong bối cảnh thanh khoản thắt chặt.
Theo Vietcap, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đã đạt 16,56% tính đến ngày 27/11, mức cao trong nhiều năm. Phần lớn ngân hàng đã tiến sát hạn mức tăng trưởng tín dụng được cấp, trong khi Vietcap không kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ cấp thêm room tín dụng trong giai đoạn này.
Áp lực thanh khoản ngắn hạn gia tăng từ đầu tháng 10/2025, thể hiện qua lãi suất liên ngân hàng qua đêm tăng từ mức bình quân khoảng 4% lên vùng 6-7%. Vietcap cho rằng diễn biến này xuất phát từ ba yếu tố chính gồm nhu cầu tín dụng mang tính mùa vụ thường tăng mạnh vào cuối năm, khoảng cách lớn giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng huy động, cùng với áp lực tỷ giá vẫn hiện hữu.
Trước tình hình đó, NHNN đã linh hoạt sử dụng kênh thị trường mở (OMO) để hỗ trợ thanh khoản hệ thống. Ngoài các nghiệp vụ OMO truyền thống, cơ quan điều hành còn triển khai thêm nghiệp vụ hoán đổi ngoại tệ (FX swap) kỳ hạn 14 ngày như một công cụ bổ sung nhằm giảm áp lực thanh khoản ngắn hạn. Đầu tháng 12, NHNN đã nâng lãi suất cho vay OMO từ 4% lên 4,5%, động thái được Vietcap đánh giá là phù hợp và kịp thời để điều tiết thanh khoản.
Vietcap cũng lưu ý diễn biến tương tự từng xảy ra trong năm 2024, khi NHNN nâng lãi suất OMO từ 4% đầu năm lên 4,5% vào tháng 5 trong bối cảnh áp lực thanh khoản, tỷ giá gia tăng, rồi giảm trở lại 4% về cuối năm khi áp lực hạ nhiệt.
Theo Vietcap, việc tăng lãi suất OMO gần đây cho thấy NHNN sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản ngắn hạn thay vì siết chặt mặt bằng lãi suất, đồng thời phát đi tín hiệu cho phép các ngân hàng thương mại điều chỉnh tăng lãi suất huy động.
Bên cạnh đó, nhóm phân tích nhận định, đợt tăng lãi suất huy động gần đây chủ yếu được dẫn dắt bởi các ngân hàng tư nhân, đặc biệt là nhóm ngân hàng nhỏ, tập trung vào phân khúc khách hàng bán lẻ.
Tính bình quân gia quyền theo quy mô tiền gửi, lãi suất huy động tại nhóm ngân hàng tư nhân đã tăng khoảng 50-64 điểm cơ bản tùy kỳ hạn trong ba tháng vừa qua. Nếu xét theo biên độ lãi suất chào, mức tăng dao động trong khoảng 20-140 điểm cơ bản trên các kỳ hạn khác nhau kể từ đầu năm, sau giai đoạn điều chỉnh giảm nhẹ trong tháng 3-5 điểm theo chỉ đạo của Chính phủ.
Một số ngân hàng tư nhân như KienlongBank, GPBank, PVcomBank, BVBank, Saigonbank… gần đây chào lãi suất huy động, bao gồm cả các chương trình khuyến mại, ở mức khoảng 7,5-8,1% cho kỳ hạn 6-12 tháng đối với nhóm khách hàng chọn lọc.
Nguồn:VietcapĐáng chú ý, Vietcap cho biết, khối ngân hàng thương mại nhà nước đã điều chỉnh tăng khoảng 50 điểm cơ bản lãi suất huy động niêm yết trên hầu hết các kỳ hạn, sau khi giữ ổn định từ giữa năm 2023 đến nay. Với lần điều chỉnh này, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của Vietcombank, BIDV và VietinBank tăng từ vùng 4,6-4,7% lên khoảng 5,2%.
Vietcap nhấn mạnh rằng mức lãi suất này vẫn thấp hơn 30-40 điểm cơ bản so với giai đoạn Covid-19 2020-2021 và thấp hơn khoảng 160 điểm cơ bản so với giai đoạn trước đại dịch, cho thấy mặt bằng lãi suất tuyệt đối vẫn mang tính hỗ trợ cho nền kinh tế.
Nguồn:VietcapBên cạnh kênh tiền gửi và hỗ trợ thanh khoản từ NHNN, Vietcap ghi nhận các ngân hàng đang đa dạng hóa cơ cấu nguồn vốn thông qua phát hành giấy tờ có giá (trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi); huy động vốn nước ngoài và phát hành riêng lẻ cổ phiếu. Báo cáo dẫn ví dụ MBBank gần đây đã huy động thành công khoản vay hợp vốn xanh trị giá 500 triệu USD, được các ngân hàng quốc tế đăng ký vượt mức.
Vietcap tiếp tục giữ quan điểm rằng áp lực tăng lãi suất huy động hiện nay vẫn trong tầm kiểm soát và mặt bằng lãi suất tuyệt đối nhìn chung vẫn mang tính hỗ trợ. Công ty chứng khoán này kỳ vọng NHNN sẽ duy trì lập trường chính sách tiền tệ nới lỏng nhằm hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP 10% năm 2025 của Chính phủ.
Theo Vietcap, thanh khoản ngắn hạn đang được NHNN hỗ trợ tích cực và xét theo xu hướng lịch sử, tình trạng căng thẳng thanh khoản thường bắt đầu hạ nhiệt từ tháng 3 sau kỳ nghỉ Tết. Trong trung hạn, thanh khoản và nguồn vốn hệ thống có thể tiếp tục được hỗ trợ bởi các đợt cắt giảm lãi suất của Fed, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, đa dạng hóa kênh huy động vốn của các ngân hàng và dòng tiền quay trở lại hệ thống khi khu vực hộ kinh doanh thích nghi dần với các quy định thuế và hóa đơn điện tử mới.
Đối với biên lãi ròng, Vietcap cho rằng áp lực lên NIM sẽ còn tiếp diễn trong ngắn hạn, cụ thể là quý IV/2025 và quý I/2026, khi chi phí vốn tăng do lãi suất liên ngân hàng và lãi suất huy động cao hơn.
Vietcap kỳ vọng NIM sẽ tạo đáy trong năm 2025 và có thể ổn định hoặc nhích tăng nhẹ trong năm 2026. Tuy nhiên, nhóm chuyên gia vẫn thừa nhận NIM là biến số khó lường lớn nhất của ngành trong năm 2026 và rủi ro giảm vẫn hiện hữu nếu tình trạng căng thẳng thanh khoản kéo dài hơn kỳ vọng.
