Ngày 27/11/2025 tại Hà Nội, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và Visa đã có buổi làm việc thường kỳ quý IV/2025, nơi Visa cập nhật toàn cảnh rủi ro gian lận trong thanh toán tại Việt Nam và khu vực, đồng thời giới thiệu các giải pháp bảo mật mới đang triển khai. Những cảnh báo tại cuộc họp cho thấy mức độ tinh vi của tội phạm công nghệ đã tăng nhanh, đặc biệt khi AI có thể tạo ra các giao dịch, danh tính và nội dung giả mạo, đặt người dùng Việt trước nhiều nguy cơ mới trong môi trường thanh toán số.
Quang cảnh buổi làm việc. (Ảnh: VNBA)Visa nhận định gian lận thanh toán đang bước sang giai đoạn “công nghiệp hóa”. Từ những hành vi nhỏ lẻ, tội phạm giờ vận hành như một doanh nghiệp công nghệ, sử dụng botnet, danh tính giả, kịch bản lừa đảo được chuẩn hóa và các tác nhân AI. Chỉ trong năm 2025, mức độ thảo luận về những công cụ tấn công AI tăng tới 477% trên các diễn đàn ngầm, cho thấy xu hướng tự động hóa lừa đảo đang bùng nổ. Các chợ dữ liệu thẻ đánh cắp như BidenCash thậm chí đang lọc trùng bằng công nghệ “Anti-Public” để bán dữ liệu chất lượng cao hơn, tạo nguy cơ lớn cho toàn bộ người dùng thẻ.
Một xu hướng nguy hiểm là việc AI có thể làm giả gần như mọi yếu tố trong quy trình thanh toán. Tội phạm tạo ra doanh nghiệp giả với hồ sơ hợp pháp, website bài bản và quy trình hoạt động tinh vi để vượt qua kiểm tra ban đầu. Các đoạn hội thoại lừa đảo cũng được cá nhân hóa theo thời gian thực, khiến nạn nhân khó phân biệt thật giả. Những cuộc tấn công liên quan đến tình cảm, việc làm hay đầu tư vì thế kéo dài và khó bị phát hiện hơn, do nội dung được AI điều chỉnh theo tâm lý người dùng.
Theo dữ liệu Visa chia sẻ, hơn 85% đến 93% tài khoản bị lộ thông tin liên quan tới các sự cố xảy ra từ một năm trước. Nhiều vụ lừa đảo chỉ bùng phát sau thời gian “ngủ đông” dài, khi tội phạm chọn thời điểm khai thác tối đa. Tốc độ chuyển tiền xuyên biên giới qua ví điện tử hoặc tiền mã hóa chỉ mất vài giây, khiến việc thu hồi gần như không thể. Việt Nam hiện nằm trong nhóm ba thị trường có tốc độ tăng gian lận nhanh nhất châu Á, trong khi gian lận chiều phát hành thẻ chủ yếu xuất phát từ giao dịch trực tuyến và xuyên biên giới.
Trước sức ép của tội phạm công nghệ, Visa đã đầu tư hơn 12 tỷ USD trong 5 năm để tăng năng lực phân tích hành vi theo thời gian thực. Tập đoàn cũng mua lại công ty Featurespace, đơn vị có khả năng xử lý hơn 100 tỷ giao dịch mỗi năm, nhằm tăng cường bộ giải pháp Visa Protect và khả năng phát hiện bất thường dựa trên máy học. Các giải pháp mới cho phép giám sát đồng thời cả thẻ, tài khoản, đơn vị chấp nhận thanh toán, giao dịch rửa tiền và nhiều hình thức lừa đảo phổ biến như giả mạo, đầu tư hay tình cảm.
Bà Đặng Tuyết Dung - Giám đốc Visa Việt Nam và Lào. (Ảnh: VNBA)Tại cuộc họp, VNBA nhấn mạnh rằng tốc độ di chuyển dòng tiền gian lận quá nhanh khiến từng ngân hàng riêng lẻ khó phản ứng kịp thời. Hiệp hội đã ban hành Sổ tay phòng chống gian lận thẻ từ cuối tháng 9/2025, quy định thời gian phản hồi tối đa trong ba ngày kể từ khi phát hiện dấu hiệu bất thường. Đây là nỗ lực thiết lập chuẩn phối hợp thống nhất nhằm gia tăng khả năng phát hiện sớm và phong tỏa giao dịch gian lận trong toàn hệ thống.
Visa và VNBA khuyến cáo người dùng tăng cường cảnh giác khi giao dịch trực tuyến, tránh truy cập liên kết lạ, xác minh thông tin qua nhiều kênh và ưu tiên sử dụng nền tảng chính thống. Trong bối cảnh AI có thể tạo ra mọi thứ giống thật, việc chủ động kiểm tra và bảo vệ thông tin cá nhân trở thành yêu cầu bắt buộc để giảm thiểu rủi ro bị tấn công trong hệ sinh thái thanh toán số.
