Sáng 8/9, Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (WB Việt Nam) công bố báo cáo Điểm lại, cập nhật tình hình kinh tế vĩ mô và triển vọng những tháng tới.
Theo WB, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng với lãi suất tái cấp vốn 4,5% một năm và lãi suất chiết khấu 3% một năm. Đây là mức thấp nhất kể từ tháng 6/2023. Do lạm phát, lãi suất chính sách thực hiện nay gần bằng 0, khiến dư địa hỗ trợ tăng trưởng bằng công cụ lãi suất không còn nhiều.
Ngoài ra, NHNN đang sử dụng nhiều công cụ khác như nghiệp vụ thị trường mở, trần lãi suất huy động và cho vay, chỉ tiêu tín dụng định hướng cho các ngân hàng thương mại và can thiệp trực tiếp thị trường ngoại hối.
 |
Trong nửa đầu năm 2025, tăng trưởng tín dụng đạt 18,1% so với cùng kỳ 2024, cao hơn nhiều so với mục tiêu 16%. Việc phân bổ sớm hạn mức tín dụng ngay từ đầu năm đã giúp dòng vốn ra mạnh hơn dự kiến. Phần lớn tín dụng chảy vào bất động sản, chế biến chế tạo và thương mại.
Tín dụng tăng nhanh khiến thanh khoản của hệ thống ngân hàng bị thu hẹp. Tỷ lệ dư nợ cho vay trên tiền gửi đã vượt 100% tại nhiều ngân hàng, kể cả những ngân hàng lớn. Để bổ sung vốn, các ngân hàng đã phát hành khoảng 177.000 tỷ đồng trái phiếu, gấp 2,4 lần cùng kỳ 2024 và chiếm 77% tổng lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong nửa đầu 2025. Tỷ lệ tín dụng trên GDP danh nghĩa ước đạt 134% vào cuối năm 2024, trong khi năm 2015 mới ở mức 90%.
Báo cáo của WB cho thấy chất lượng tài sản ngân hàng vẫn khá ổn định nhưng rủi ro ngày càng lớn. Tỷ lệ nợ xấu của 27 ngân hàng thương mại lớn tăng từ 3,6% cuối 2024 lên 3,8% trong quý I/2025. Nợ xấu toàn hệ thống tăng từ 5,0% năm 2024 lên 5,3% vào tháng 2/2025. Nếu tính cả nợ xấu tại Công ty Quản lý tài sản VAMC và các khoản tiềm ẩn khác, con số này ước lên tới 6,6% cuối năm 2024.
Thông tư 02/2023 cho phép cơ cấu lại thời hạn trả nợ đã hết hiệu lực từ cuối 2024. Điều này buộc ngân hàng phải ghi nhận rủi ro đối với các khoản nợ được cơ cấu lại, khiến nợ xấu có thể tăng trong năm 2025.
Đồng thời, việc nới chỉ tiêu tín dụng cũng có thể làm giảm chất lượng cho vay. Đáng chú ý, tỷ lệ dự phòng rủi ro trên nợ xấu đã giảm gần một nửa trong ba năm qua, cho thấy năng lực hấp thụ tổn thất của hệ thống đang yếu đi.
 |
Trong nửa đầu 2025, đồng VND mất giá 2,8% so với cùng kỳ, lên mức 26.057 VND/USD vào cuối tháng 6. Việc giảm giá diễn ra ngay cả khi đồng USD quốc tế đang yếu đi. Nguyên nhân chủ yếu là do nhu cầu trả nợ ngoại tệ tăng cao của cả Chính phủ và doanh nghiệp tư nhân.
Trong 5 tháng đầu năm 2025, Kho bạc Nhà nước đã chi khoảng 1,6 tỷ USD để trả nợ nước ngoài, cao hơn cả năm 2023 và tương đương 86% tổng số năm 2024. Để ứng phó, NHNN nâng tỷ giá trung tâm thêm khoảng 3,1% tính đến tháng 6/2025. Riêng tháng 5 điều chỉnh 2,2%, mức lớn nhất kể từ tháng 12/2022.
Đây là lần điều chỉnh lớn nhất từ cuối 2022. Đồng thời, NHNN rút khoảng 1 tỷ USD từ dự trữ ngoại hối, khiến quy mô dự trữ giảm từ 79,2 tỷ USD cuối 2024 xuống còn 78,1 tỷ USD cuối quý I/2025, tương đương 2,4 tháng nhập khẩu.
