Đại lý thanh toán được phép làm hàng loạt nghiệp vụ như ngân hàng
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành Thông tư 44/2025/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 07/2024/TT-NHNN về hoạt động đại lý thanh toán. Quy định mới có hiệu lực từ ngày 03/01/2026 và tác động trực tiếp đến các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và tổ chức trung gian thanh toán đang triển khai mô hình đại lý thanh toán trên toàn quốc.
Thông tư bổ sung thêm nhiều dịch vụ mà đại lý thanh toán được phép thực hiện thay mặt ngân hàng. Đại lý có thể nộp rút tiền mặt vào hoặc từ tài khoản thanh toán của khách hàng, hỗ trợ thanh toán lệnh chi, chuyển tiền, nhận tiền theo ủy nhiệm, thanh toán hóa đơn, thậm chí tiếp nhận yêu cầu mở tài khoản thanh toán theo quy trình được ngân hàng ủy quyền. Các bước hướng dẫn khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng cũng được đưa vào phạm vi hoạt động đại lý, giúp mở rộng vai trò hỗ trợ tài chính cơ bản tại cộng đồng.
Quy định mới yêu cầu đại lý phải kiểm tra, đối chiếu và lưu trữ dữ liệu giao dịch theo đúng thời hạn pháp luật. Điều này nhằm tăng cường kiểm soát rủi ro, hạn chế gian lận tại các điểm cung ứng dịch vụ trong bối cảnh người dùng ngày càng chuyển sang sử dụng giao dịch số nhiều hơn. Bên nhận đại lý phải chủ động xây dựng kế hoạch giám sát, đánh giá rủi ro và báo cáo định kỳ về hoạt động đại lý thanh toán theo yêu cầu của ngân hàng ủy quyền.
Thông tư 44 điều chỉnh một số thuật ngữ cho phù hợp với mô hình quản lý mới. “Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh, thành phố” được thay bằng “Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực”, thống nhất với cơ cấu mới về phân cấp giám sát của Ngân hàng Nhà nước.
Bên cạnh đó, NHNN được bổ sung quyền kiểm tra, xử lý các trường hợp đại lý vi phạm, bao gồm đình chỉ hoặc thu hồi nội dung được phép triển khai trong giấy phép hoạt động đại lý.
Một điểm đáng chú ý khác là việc sửa đổi báo cáo định kỳ. Phụ lục báo cáo hoạt động đại lý thanh toán được thay mới hoàn toàn, yêu cầu tổ chức giao đại lý thống kê chi tiết số lượng đại lý, điểm giao dịch, doanh số giao dịch, số lượng giao dịch và phân bố đại lý theo địa bàn. Tần suất báo cáo được quy định rõ, bao gồm báo cáo quý và báo cáo năm, với hạn gửi cuối cùng là ngày 15 tháng đầu tiên sau kỳ báo cáo.
Thông tư 44 được đánh giá là bước hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động đại lý thanh toán, tạo điều kiện mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính đến vùng sâu, vùng xa, đồng thời siết chặt vận hành nhằm bảo đảm an toàn hệ thống. Các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán và doanh nghiệp tham gia mô hình đại lý sẽ phải rà soát lại quy trình, hợp đồng, công nghệ và đào tạo nhân sự để bảo đảm tuân thủ quy định mới trước thời điểm 3/1/2026.
Cuộc đua mở rộng đại lý thanh toán giữa các ngân hàng
Không cần đến ngân hàng, khách hàng ngày nay có thể nộp rút tiền, nộp hồ sơ mở tài khoản hay sử dụng nhiều dịch vụ tài chính ngay tại hơn 10.000 cửa hàng WinMart+, Thế Giới Di Động, FPT Shop, Vietlott, F88… trên toàn quốc. Sự bùng nổ mô hình đại lý thanh toán đã trở thành một trong những cuộc đua chiến lược của các ngân hàng thương mại trong hai năm gần đây.
Ngày 1/8, Ngân hàng TMCP Quân đội và Công ty TNHH đầu tư Mai Tâm Anh ký kết Thỏa thuận Hợp tác chiến lược và triển khai Đại lý thanh toán.
Trước đó, ngày 16/12/2024, MB công bố hợp tác với chuỗi F88, đưa hơn 850 cửa hàng trở thành điểm đại lý. Mô hình hướng đến nhóm khách hàng thu nhập trung bình – thấp, giúp họ tiếp cận dịch vụ ngân hàng dễ dàng và linh hoạt hơn. Chỉ hai tuần sau, ngày 26/12/2024, MB tiếp tục ký kết với Viettel, bổ sung thêm 2.400 điểm giao dịch tại Viettel Store và Viettel Post. Việc tận dụng mạng lưới bán lẻ và viễn thông của Viettel giúp MB đẩy nhanh chiến lược “ngân hàng mọi nơi”.
VPBank là một trong những ngân hàng tiên phong đưa dịch vụ ngân hàng vào hệ thống bán lẻ. Ngày 4/12/2024, ngân hàng hợp tác với Tập đoàn Thế Giới Di Động, triển khai mô hình đại lý tại hơn 3.000 cửa hàng Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh. Khách hàng có thể nộp rút tiền, chuyển khoản, mở tài khoản VPBank NEO hay đăng ký thẻ tín dụng trực tuyến ngay tại các cửa hàng này.
Theo ông Phùng Duy Khương, Phó Tổng Giám đốc thường trực VPBank, mô hình đại lý đặc biệt phù hợp tại những khu vực chưa có phòng giao dịch, ATM hoặc CDM. Đến tháng 4/2025, VPBank tiếp tục mở rộng hợp tác với hệ thống Hoàng Hà Mobile, bổ sung 127 cửa hàng hoạt động đến 21 giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần và ngày lễ.
Ông Phùng Duy Khương - Phó Tổng Giám đốc thường trực phụ trách phía Nam, Giám đốc khối KHCN VPBank (thứ 2 từ trái sang) tại Lễ ký kết.Techcombank cũng tham gia mạnh mẽ vào cuộc đua. Ngày 16/1/2025, ngân hàng ký kết hợp tác với WinCommerce, triển khai đại lý tại 45 cửa hàng WinMart+ ở Bắc Giang, Bắc Ninh và Cần Thơ. Chỉ một tháng sau, hai bên mở rộng thêm 65 điểm tại Vĩnh Phúc, Hải Phòng và Thanh Hóa, nâng tổng số lên 110 cửa hàng. Với mạng lưới gần 4.000 cửa hàng WinCommerce, dư địa mở rộng của Techcombank vẫn còn rất lớn.
Ngày 16/5/2025, Vietcombank gia nhập đường đua bằng thỏa thuận hợp tác với FPT Retail. Hơn 628 cửa hàng FPT Shop trở thành đại lý thanh toán, cho phép khách hàng giao dịch ngoài giờ hành chính, kể cả cuối tuần và ngày lễ. Đây là động thái giúp Vietcombank tăng nhanh độ phủ dịch vụ trong bối cảnh nhu cầu giao dịch linh hoạt đang tăng mạnh.
