Vào mùa từ tháng Bảy đến tháng Mười âm lịch, cá loi choi – hay còn gọi là cá đũa – trở thành mặt hàng được săn đón tại các chợ cửa biển phía Nam. Với giá chỉ từ 50.000 – 70.000 đồng/kg cá tươi và 120.000 – 200.000 đồng/kg cá khô, loài cá thân nhỏ nhưng ngọt thịt này đang trở thành đặc sản “lộc biển” được nhiều du khách lựa chọn.
Cá đũa là loài cá thân nhỏ nhưng ngọt thịt
Cá loi choi là một trong những loài cá đặc trưng sống tại các vùng nước lợ giàu phù sa, thường xuất hiện dày đặc ở những bãi bùn, cồn đất ven sông hay cửa biển mới bồi. Với thân hình thon dài như chiếc đũa, dài chừng 1–2 gang tay, loài cá này di cư theo mùa và chỉ thực sự nhiều vào giai đoạn cao điểm từ tháng Bảy đến tháng Mười âm lịch.
Vào mùa, các chợ hải sản như Cần Thạnh (Cần Giờ) hay Vàm Láng (Tiền Giang) lúc nào cũng nhộn nhịp kẻ mua người bán. Cá tươi được tiêu thụ nhanh, với giá sỉ 50.000 – 70.000 đồng/kg – mức giá khá dễ chịu cho sản vật tự nhiên.
Khô cá đũa – “quà biển” được chuộng làm đặc sản
Nhờ nguồn cá dồi dào, nhiều hộ dân gần vùng cửa sông đã phát triển nghề chế biến khô cá loi choi. Cá sau khi làm sạch được phơi trong một đến hai nắng, tạo nên loại khô dẻo thịt, giữ được vị ngọt béo tự nhiên và có thể bảo quản lâu. Giá bán lẻ tại các chợ địa phương dao động 120.000 – 200.000 đồng/kg.
Cá đũa chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn
Đáng chú ý, mùa này còn xuất hiện nhiều con cá mang trứng vàng ruộm. Trứng cá béo nhưng không gây ngấy, tạo thêm sức hút cho món đặc sản này.
Khô cá đũa vốn dĩ đã thơm và vị đậm đà, vì vậy cách chế biến thường rất mộc mạc: Nướng lò hoặc áp chảo đến khi miếng cá chuyển màu ửng hồng; Chấm với nước mắm me non giã đặc, pha chút đường và vài lát ớt hiểm – sự kết hợp giữa vị chua thanh, vị cay nồng và độ béo tự nhiên của cá tạo nên hương vị đặc biệt cuốn hút.
Nếu không có me non, người dân thường dùng nước tương pha tương ớt, vẫn giữ được vị đậm đà và hợp khẩu vị nhiều người.
Ngoài ra, khô cá đũa còn được biến tấu thành gỏi củ cải – dưa leo trộn cần tây, tạo món ăn giòn mát, cân bằng độ béo của cá khô.
Khô cá đũa cũng có thể chiên vàng hoặc kho tiêu. Một mẹo của nhiều bà nội trợ là lăn cá qua bột bắp hoặc bột chiên xù trước khi chiên, giúp giữ lại lớp mỡ thơm ngậy bên trong và tạo lớp vỏ giòn rụm bên ngoài.
Đặc sản lên mạng, hút khách du lịch
Không chỉ phổ biến tại các chợ ven biển, khô cá loi choi hiện được rao bán rộng rãi trên các trang mạng xã hội, trở thành món đặc sản được nhiều du khách mua về làm quà.
Từ một loại cá dân dã gắn với đời sống ngư dân, cá đũa đang dần khẳng định vị thế trong bản đồ ẩm thực miền biển nhờ hương vị đặc trưng, dễ chế biến và giá cả phải chăng.
