Tại các đô thị lớn như Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu và Thâm Quyến, số lượng nhà hàng “rời cuộc chơi” ngày càng tăng mạnh. Một số thời điểm trong năm 2024, tỷ lệ nhà hàng đóng cửa hàng tháng vượt ngưỡng 10%, thậm chí đạt 15% ở một số khu vực trung tâm. Những con phố từng nhộn nhịp quán xá giờ đây trở nên thưa vắng, nhiều mặt bằng treo biển cho thuê trong nhiều tháng.
Doanh nhân An Dawei, 38 tuổi, người điều hành một công ty chuyên thu mua thiết bị bếp công nghiệp cũ, cho biết công ty anh đã tháo dỡ khoảng 200 nhà hàng mỗi tháng – tăng 270% so với năm trước đó. “Đối với người bình thường, việc mở nhà hàng giờ gần như chắc chắn thất bại”, anh An nhận định.
Theo nền tảng dữ liệu doanh nghiệp Qichacha, tổng số doanh nghiệp dịch vụ ăn uống bị giải thể trong năm 2024 lên tới gần 3 triệu – con số chưa từng có trong lịch sử ngành F&B Trung Quốc.
 |
| Người tiêu dùng siết chặt hầu bao khiến nhiều nhà hàng phải đóng cửa. Ảnh minh họa |
>> Nhà hàng lẩu nổi tiếng rà soát hơn 1.400 nhà hàng, tìm vị khách đi tiểu vào nồi lẩu, tuyên bố sẽ hoàn tiền và bồi thường gấp 10 lần số tiền thanh toán cho toàn bộ 4.109 đơn hàng
Nhiều chủ nhà hàng từng đặt kỳ vọng vào một “cuộc phục hồi tiêu dùng mạnh mẽ” sau đại dịch Covid-19, nhưng thực tế lại phũ phàng. Khi nền kinh tế tăng trưởng chậm lại, người tiêu dùng bắt đầu siết chặt hầu bao, ưu tiên các lựa chọn rẻ hơn hoặc giảm tần suất ăn ngoài.
Một chủ tiệm bánh tại trung tâm thương mại gần công viên Olympic Bắc Kinh cho biết cửa hàng của họ đã phải đóng cửa sau 14 tháng hoạt động vì không thể gánh nổi mức thuê mặt bằng gần 7.000 USD/tháng. “Chúng tôi bán sản phẩm tốt, nhưng khách hàng vẫn chọn tiệm kế bên vì giá rẻ hơn. Giờ đây ai cũng phải tính toán kỹ trước khi tiêu tiền”, người quản lý chia sẻ.
Cuộc đua giảm giá đang diễn ra trên toàn thị trường, với những quán ăn sẵn sàng cung cấp suất ăn cho bốn người chỉ với 99 nhân dân tệ (khoảng 14 USD), hoặc ly cà phê giá 9,9 nhân dân tệ (1,6 USD) – mức giá được xem là “chạm đáy” với nhiều nhà cung cấp nguyên liệu.
Không chỉ những nhà hàng nhỏ lẻ, cả những chuỗi có quy mô trung bình cũng đang chật vật tồn tại. Theo các chuyên gia, nhóm nhà hàng có giá trung bình 100-120 nhân dân tệ/người (khoảng 14-17 USD) là những đơn vị dễ bị “bóp nghẹt” nhất. Họ mắc kẹt giữa áp lực cạnh tranh giá rẻ từ các chuỗi lớn và xu hướng tiêu dùng tiết kiệm ngày càng rõ nét trong giới trung lưu.
Trong khi đó, mô hình kinh doanh nhỏ gọn như tiệm trà sữa, tiệm bánh mini hay xe đồ ăn lưu động lại nở rộ. Những mô hình này yêu cầu đầu tư thấp, dễ xoay vòng vốn và phù hợp với nhu cầu tiêu dùng “ngắn hạn, ít tốn kém” của thế hệ trẻ.
Báo cáo của chính quyền thành phố Bắc Kinh cho thấy, lợi nhuận ròng bình quân của các nhà hàng trong nửa đầu năm 2024 đã giảm tới 88% – mức giảm nghiêm trọng khiến nhiều cơ sở không thể duy trì hoạt động lâu dài.
 |
| Khi các nhà hàng không thể chịu lỗ thêm, chất lượng món ăn có thể sẽ giảm sút. Ảnh minh họa |
>> Haidilao đưa 'múa mì' lên app giao hàng: Cộng đồng mạng hoang mang cực độ
Dù người tiêu dùng có thể được lợi trước mắt từ giá rẻ, nhưng giới chuyên gia cảnh báo điều này có thể gây ra hệ quả ngược trong dài hạn. “Khi các nhà hàng không thể chịu lỗ thêm, cách duy nhất để sống sót là cắt giảm chi phí nguyên liệu. Điều này đồng nghĩa với việc chất lượng món ăn sẽ giảm sút, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và trải nghiệm của người tiêu dùng”, ông An Dawei cảnh báo.
Một nghiên cứu thị trường cho thấy vòng đời trung bình của một nhà hàng tại Trung Quốc hiện chỉ còn khoảng 500 ngày, và ở Bắc Kinh con số này rút ngắn xuống dưới 12 tháng. Việc đóng cửa nhanh chóng khiến thị trường trở nên bất ổn, đồng thời làm giảm niềm tin của giới đầu tư nhỏ lẻ vào lĩnh vực F&B.
Tại kỳ họp thường niên tháng 3/2025, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc đã bày tỏ lo ngại về tình trạng cạnh tranh quá mức dẫn đến bão hòa thị trường. Chính phủ cam kết sẽ tăng cường giám sát và điều tiết, đặc biệt trong các lĩnh vực như thực phẩm và đồ uống – vốn sử dụng lao động lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân.
>> Nhờ chuyển hướng kinh doanh nuôi cầy hương người đàn ông trở thành tỷ phú ở tuổi U60
