Từng mọc hoang dại ven rừng và gần như không ai để ý, cây sương sâm (Tiliacora triandra) hiện đang trở thành một trong những cây trồng mang lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ dân tại Việt Nam.
Dễ trồng, ít tốn công chăm sóc, chịu hạn tốt và hầu như không gặp sâu bệnh, cây sương sâm đang cho thấy giá trị kinh tế đáng kể, đồng thời phù hợp với xu hướng nông nghiệp bền vững.
Sương sâm thuộc nhóm cây thân leo lâu năm, với bộ rễ cọc ăn sâu, có thể sinh trưởng tốt ở những vùng đất đồi khô cằn. Ở Việt Nam, loại cây này phổ biến với hai giống chính là sương sâm lá lông và sương sâm lá trơn; trong đó giống lá lông được ưa chuộng hơn nhờ năng suất cao và chất lượng lá tốt.
Sương sâm thuộc họ dây leo, thường mọc ở rừng núi, bờ rào. Ảnh: Tổng hợpTại An Giang, nhiều hộ nông dân đã chuyển hướng sang canh tác sương sâm để thu hoạch lá. Gia đình chị Lê Kim Cúc (ấp Đông Bình Trạch, xã Vĩnh Thành) là một ví dụ điển hình. Mỗi ngày chị có thể thu 20 - 30kg lá sương sâm, bán với mức giá ổn định từ 20.000 - 25.000 đồng/kg, mang lại nguồn thu đáng kể và đều đặn, theo ghi nhận của Báo An Giang.
Không chỉ phát triển ở miền Tây, cây sương sâm còn mở ra triển vọng cho những tỉnh miền Trung vốn nắng nóng và đất đai khô hạn. Câu chuyện của anh Nguyễn Quang Định (Quảng Nam, nay thuộc Đà Nẵng) được xem như một mô hình thành công tiêu biểu. Trong một chuyến đi miền Nam năm 2013, anh tình cờ biết đến loại cây này và quyết định mang giống về trồng thử trên vùng đất đồi khô cằn của gia đình.
Ban đầu chỉ là thử nghiệm, nhưng sự thích nghi mạnh mẽ của cây sương sâm đã khiến anh bất ngờ. Cây lớn nhanh, hầu như không bị sâu bệnh và khả năng chịu hạn rất tốt. Từ đó, anh đầu tư bài bản hơn: dựng giàn leo bằng trụ sắt, lắp đặt hệ thống tưới tự động, tối ưu quy trình chăm sóc để cây ra lá đều quanh năm. Nhờ cách làm này, cây sương sâm đã trở thành cây trồng chủ lực của gia đình anh.
Với 3.000 m² đất trồng sương sâm hiện tại, một năm ông Định có thể thu hoạch 20 tấn lá, thu nhập khoảng 2 tỷ đồng. Ảnh: Tổng hợpHiện anh Định đang canh tác hơn 3.000 m² sương sâm và tiếp tục mở rộng thêm 2.000 m² để đáp ứng nhu cầu thị trường. Điều đáng chú ý là từ khi trồng đến nay, gia đình anh gần như không phải lo khâu tiêu thụ, thương lái chủ động đến tận vườn thu mua, giảm chi phí vận chuyển và hạn chế rủi ro tồn hàng. Giá lá sương sâm bán tại vườn dao động từ 100.000 - 150.000 đồng/kg và vào cao điểm mùa nóng có thời điểm “cháy hàng”.
Theo chia sẻ của anh, trung bình 500 m² giàn sương sâm cho sản lượng từ 200 - 300 kg lá mỗi 25 ngày. Với diện tích hiện tại, mỗi năm gia đình anh thu được khoảng 20 tấn lá, mang về doanh thu xấp xỉ 2 tỷ đồng.
Không chỉ đem lại lợi ích kinh tế, mô hình trồng sương sâm còn góp phần cải thiện môi trường sinh thái. Cây ít phải dùng phân bón hóa học, hầu như không cần thuốc bảo vệ thực vật, tận dụng được đất đai khô hạn và tạo việc làm tại địa phương. Đây là hướng đi được các chuyên gia nông nghiệp đánh giá cao, đặc biệt trong bối cảnh canh tác bền vững và nông nghiệp xanh ngày càng được chú trọng.
Sương sâm có rất nhiều giá trị dinh dưỡng. Ảnh:Tổng hợpỞ góc nhìn dinh dưỡng - sức khỏe, sương sâm cũng có giá trị riêng. Theo Đông y, loại lá này hỗ trợ tốt cho hệ bài tiết, đặc biệt là chức năng thận, giúp cải thiện tình trạng tiểu khó, tiểu buốt và một số rối loạn nhẹ. Thạch hoặc nước lá sương sâm cũng thường được người dân sử dụng để hỗ trợ ổn định đường huyết, điều hòa huyết áp và góp phần phòng ngừa một số bệnh mạn tính.
