Thị trường thức ăn chăn nuôi năm 2024 ghi nhận sự sụt giảm mạnh về giá nguyên liệu đầu vào như ngô, lúa mì, bột đậu nành. Theo Tổng cục Hải quan, giá trị nhập khẩu thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu trong tháng 12/2024 đạt 457 triệu USD, tăng 26,8% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, nhập khẩu lúa mì giảm 49%, ngô giảm 1,1%, còn đậu tương giảm 8,6% dù khối lượng nhập khẩu tăng. Điều này phản ánh giá cám trên thị trường có xu hướng giảm, góp phần hạ chi phí sản xuất.
 |
| Xu hướng nhập khẩu thức ăn chăn nuôi và nguyên liệu tại Việt Nam năm 2024. Nguồn: Tổng cục Thống kê, tháng 12/2024. |
Nhưng trái ngược với kỳ vọng, chi phí sản xuất chăn nuôi lại không giảm tương ứng. Một trong những nguyên nhân lớn nhất là dịch tả heo châu Phi (ASF) tiếp tục bùng phát, làm gia tăng chi phí tái đàn và kiểm soát dịch bệnh. Theo ABS Research, đến tháng 12/2024, cả nước ghi nhận 1.575 ổ dịch ASF, tăng gần 79% so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, việc nhập khẩu thịt heo từ các nước như Brazil, Nga, Canada, Đức, Hà Lan với giá thấp hơn so với thị trường trong nước càng tạo thêm áp lực cạnh tranh lớn. Báo cáo từ VietnamBiz nhận định rằng “trong 11 tháng năm 2024, Việt Nam nhập khẩu 100.400 tấn thịt heo tươi ướp lạnh hoặc đông lạnh, trị giá 227,38 triệu USD, giảm 10,7% về lượng nhưng vẫn giữ mức giá thấp hơn thịt nội địa”.
Dù giá cám giảm, các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ vẫn không thể tận dụng lợi ích này do thị trường thức ăn chăn nuôi bị chi phối bởi các tập đoàn lớn. Họ có rất ít khả năng đàm phán giá, trong khi các doanh nghiệp chăn nuôi quy mô lớn với hệ thống sản xuất khép kín có thể kiểm soát tốt hơn chi phí đầu vào, tạo ra sự chênh lệch lợi nhuận đáng kể giữa các nhóm chăn nuôi.
Giá heo hơi biến động mạnh, lợi nhuận người nuôi vẫn thấp
Năm 2024 chứng kiến sự phục hồi đáng kể của giá heo hơi. Theo thống kê, giá heo hơi trong nước đã tăng từ 50.000 đồng/kg đầu năm lên gần 70.000 đồng/kg vào cuối năm, tương ứng mức tăng 31-35%. Tại miền Bắc, giá dao động từ 67.000 - 69.000 đồng/kg, miền Trung và Tây Nguyên từ 65.000 - 67.000 đồng/kg, còn miền Nam phổ biến từ 63.000 - 68.000 đồng/kg.
 |
| Diễn biến giá heo hơi theo khu vực tại Việt Nam trong năm 2024. Nguồn: Vietnambiz. |
Tuy nhiên, đằng sau sự tăng giá đó là một thực tế đáng lo ngại: chi phí sản xuất vẫn ở mức cao, khiến lợi nhuận không cải thiện. Dịch ASF hoành hành làm tăng chi phí kiểm soát dịch bệnh, trong khi nhập khẩu thịt heo giá rẻ tiếp tục gây áp lực lên thị trường trong nước. Theo Cục Xuất Nhập Khẩu, Bộ Công Thương, giá trung bình nhập khẩu thịt heo chỉ 2.258 USD/tấn, giảm 7,5% so với năm 2023. Điều này khiến thịt heo nội địa khó có thể tăng giá mạnh, làm giảm lợi nhuận của các hộ chăn nuôi trong nước.
Khi nguồn cung nội địa tăng nhờ tái đàn, giá thịt heo sẽ chịu áp lực giảm, đặc biệt khi nhu cầu tiêu dùng chưa thực sự phục hồi mạnh mẽ sau COVID-19. Giá thức ăn chăn nuôi giảm không đồng nghĩa với lợi nhuận gia tăng, bởi chi phí cố định như trang trại, lao động, thú y vẫn ở mức cao.
Dịch bệnh và nhập khẩu thịt heo tiếp tục gây khó khăn
Dịch ASF vẫn là một trong những thách thức lớn nhất đối với ngành chăn nuôi. Thống kê ghi nhận rằng trong tháng 12/2024, cả nước có 269 ca bệnh dại, 72 ổ dịch lở mồm long móng, 145 ổ dịch viêm da nổi cục, tất cả đều gia tăng so với năm trước.
Cùng lúc đó, thịt heo nhập khẩu từ Brazil, Nga, Canada, Đức, Hà Lan đang tràn vào thị trường Việt Nam với giá rẻ, làm giảm nhu cầu đối với thịt heo trong nước. Theo báo cáo của USDA, lượng thịt heo nhập khẩu vào Việt Nam vẫn duy trì ở mức cao dù giá có giảm. Người tiêu dùng có xu hướng lựa chọn thịt nhập khẩu vì giá thành thấp hơn, khiến áp lực lên thị trường nội địa ngày càng lớn.
Bối cảnh này đặt ra yêu cầu cấp bách cho ngành chăn nuôi: cần phải có sự thay đổi trong mô hình sản xuất, nâng cao chất lượng kiểm soát dịch bệnh và tối ưu hóa chi phí để có thể cạnh tranh với thịt nhập khẩu.
Dự báo triển vọng ngành chăn nuôi năm 2025
Các chuyên gia nhận định rằng giá heo hơi có thể tiếp tục tăng trong các tháng đầu năm 2025 do nhu cầu tiêu dùng cao vào dịp Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, sự phục hồi này không thể bền vững nếu không giải quyết được những vấn đề cốt lõi như kiểm soát dịch bệnh, tái cơ cấu ngành chăn nuôi và điều chỉnh chính sách nhập khẩu.
Dù giá thức ăn chăn nuôi đã giảm, nhưng ngành chăn nuôi heo vẫn gặp nhiều khó khăn do giá heo hơi không đủ cao để bù đắp chi phí, dịch bệnh kéo dài và áp lực từ nhập khẩu. Để phát triển bền vững, người nuôi heo cần có chiến lược dài hạn nhằm tối ưu hóa chi phí, cải thiện năng suất và thích ứng với biến động thị trường. Nếu không có những thay đổi kịp thời, nguy cơ thua lỗ vẫn sẽ đeo bám ngành chăn nuôi trong năm tới.
>> Kịch bản nào cho thị trường bất động sản năm 2025?
