Đó là những nhận định tại hội nghị tổng kết ngành hàng cá tra năm 2025, nhiệm vụ trọng tâm năm 2026 diễn ra chiều 29/12, do Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tổ chức tại Cần Thơ.
Giá cá giống tăng đột biến
Bà Nguyễn Thị Băng Tâm - Phòng Nuôi trồng thủy sản, Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ NN&MT - cho biết, năm 2025 sản lượng cá tra đạt hơn 1,7 triệu tấn, kim ngạch xuất khẩu ước đạt 2,1 tỷ USD, tăng 5% so với mục tiêu đề ra. Diện tích mặt nước nuôi cá tra nhìn chung giảm 9-10%, số cơ sở sản xuất giống cũng giảm mạnh. Đặc biệt, từ cuối tháng 7 đến nay, giá cá tra giống tăng liên tục và đột biến (lên 80.000 - 85.000 đồng/kg).
Quang cảnh hội nghị."Với giá cá giống tăng liên tục và 'thẳng đứng' như thế, nếu giá cá thương phẩm thấp thì người nuôi nguy cơ thua lỗ", bà Tâm nói và cho biết tỷ lệ giống sống sót còn quá thấp, cùng áp lực xâm nhập mặn, cạnh tranh, thông tin bất lợi đối với cá tra Việt Nam cũng gây áp lực lên ngành này.
“Các quốc gia như Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil… có rất nhiều công trình nghiên cứu về cá da trơn, còn Việt Nam nguồn lực cho nghiên cứu cá tra chưa được quan tâm đúng mức, chưa xứng tầm với giá trị mà cá tra mang lại”, đại diện Cục Thủy sản và Kiểm ngư nhận định, và kiến nghị ưu tiên cho nghiên cứu giống.
Cần nâng cấp toàn diện
Hiệp hội Cá tra Việt Nam (VINAPA) cho biết, giá cá thương phẩm giảm, chi phí sản xuất tăng khiến người nuôi e ngại thả giống nên diện tích nuôi cá tra của Việt Nam giảm. Ngoài ra, sức cạnh tranh của sản phẩm cá tra Việt Nam đang ngày càng giảm, khi các loại sản phẩm cùng phân khúc có giá thành thấp hơn.
Xuất khẩu cá tra năm 2025 đạt khoảng 2,1 tỷ USD.Theo VINAPA, chất lượng con giống - khâu quan trọng của chuỗi ngành hàng chủ lực này vẫn rất kém, phải có sự nâng cấp toàn diện, nhất là khi thị trường nhập khẩu yêu cầu tất cả các khâu trong chuỗi giá trị phải được chuẩn hóa. Nhiều quy định mới và phức tạp, các quy định về lao động, môi trường, tín chỉ xanh ngày càng khắt khe.
Để giúp ngành hàng cá tra vượt qua khó khăn, hai vấn đề quan trọng cần giải quyết là kiểm soát chất lượng sản phẩm và hạ giá thành sản xuất để gia tăng sức cạnh tranh. VINAPA kiến nghị Bộ NN&MT cùng các đơn vị liên quan vào cuộc kiểm tra để bảo vệ chất lượng sản phẩm và uy tín của ngành cá tra Việt Nam. Có chính sách bình ổn giá thức ăn vì giá thức ăn tiếp tục tăng thì các hộ nuôi không có lợi nhuận, thua lỗ, kéo theo tình trạng "treo ao".
Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến phát biểu.Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến cho biết, năm 2025, kim ngạch xuất khẩu toàn ngành nông nghiệp đạt gần 70,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu thủy sản hơn 11,3 tỷ USD, riêng cá tra 2,1 tỷ USD. Trong bối cảnh nhiều khó khăn, phức tạp, những kết quả đó rất đáng hoan nghênh và trân trọng, đóng góp quan trọng vào thành tích xuất khẩu chung của cả nước.
Tuy nhiên, ông Tiến cũng nhìn nhận, ngành thủy sản nói chung và cá tra nói riêng vẫn còn những tồn tại, hạn chế, như quy hoạch bị phá vỡ, hạ tầng yếu kém, quản lý thiếu chặt chẽ, chế biến sâu còn ít; các vấn đề về xả thải, dịch bệnh… vẫn là vấn đề muôn thuở.
“Cần thẳng thắn nhìn vào sự thật, thành công thì phải biết được những thành phần nào đóng góp vào, đột phá khoa học chiến lược cần tập trung vào cái gì, nút thắt ở đâu… Giai đoạn tới khó khăn rất lớn, yêu cầu khắt khe từ các thị trường, cần mổ xẻ những tồn tại, có những giải pháp từ cấp Chính phủ, có những chuyển biến bước ngoặt hơn cho ngành hàng này”, ông Tiến lưu ý.
