Theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, 10 tháng đầu năm 2025, Việt Nam chi khoảng 2,73 tỷ USD để nhập khẩu thủy sản. Riêng tháng 10, kim ngạch nhập khẩu đạt hơn 304 triệu USD, phản ánh nhu cầu bổ sung nguyên liệu cho chế biến và tiêu dùng khi sản lượng khai thác và nuôi trồng trong nước chưa đáp ứng được.
Ba thị trường cung cấp lớn nhất là Ấn Độ (chiếm khoảng 15% giá trị nhập khẩu), Indonesia (14,2%) và Na Uy (10,7%). So với cùng kỳ năm trước, nhập khẩu từ Ấn Độ tăng gấp đôi, từ Indonesia tăng gần 58% và từ Na Uy tăng 17%.
Mức nhập khẩu thủy sản tăng 30% trong 10 tháng qua, cao nhất từ trước đến nay. Ảnh minh họaỞ phân khúc cao cấp, cá hồi Na Uy tiếp tục chiếm ưu thế tại thị trường Việt Nam. Năm 2024, Na Uy xuất hơn 24.000 tấn cá hồi sang Việt Nam, khiến nước ta trở thành một trong những thị trường tiêu thụ hải sản Na Uy lớn nhất ở Đông Nam Á. Sự gia tăng này không chỉ phục vụ kênh bán lẻ và nhà hàng cao cấp mà còn đáp ứng nhu cầu chế biến, tái xuất và các món ăn tiêu thụ nội địa.
Doanh nghiệp trong nước cho biết việc nhập khẩu là “giải pháp sống còn” để duy trì công suất và đáp ứng đơn hàng xuất khẩu, bởi nguồn nguyên liệu nội địa, đặc biệt tôm, cá biển và một số hải sản cao cấp thiếu ổn định về lượng và giá. Một số nhà nhập khẩu lớn cũng cho rằng thủy sản nhập khẩu thường có giá cạnh tranh hơn 10–15% so với hàng nội địa ở phân khúc bình dân, giúp doanh nghiệp đa dạng hóa nguồn cung và tối ưu chi phí chế biến.
Thủy sản ngoại đáp ứng nhu cầu tái xuất, chế biến và tiêu thụ nội địa. Ảnh minh họaTuy nhiên, chuyên gia và hiệp hội ngành hàng cảnh báo hệ lụy khi doanh nghiệp ưu tiên mua nguyên liệu nhập khẩu giá rẻ. Điều này khiến chuỗi giá trị nuôi trồng trong nước dễ bị suy yếu, nông dân và cơ sở nuôi không còn động lực đầu tư nâng chất lượng, trong khi an ninh nguồn cung dài hạn trở nên mong manh. VASEP và các chuyên gia khuyến nghị cần đồng bộ giải pháp từ khâu đầu vào như đầu tư vùng nuôi đạt chuẩn quốc tế, hạ giá thành sản xuất, tăng năng lực truy xuất nguồn gốc để giảm phụ thuộc và nâng cao khả năng cạnh tranh cho nguyên liệu nội địa.
Nhiều doanh nghiệp đang tận dụng lợi thế thuế từ các hiệp định thương mại tự do (FTA) để nhập nguyên liệu ở mức thuế thấp hoặc bằng 0%, sau đó chế biến và tái xuất. Đây là một chiến lược kinh tế hợp lý trong ngắn hạn nhưng đem lại thách thức dài hạn cho sự phát triển bền vững của ngành nuôi trồng trong nước. Bộ ngành và hiệp hội đang thúc đẩy giữ ổn định nguồn cung nhập khẩu để không đứt gãy chuỗi sản xuất, đồng thời triển khai các chương trình hỗ trợ nâng cao chất lượng vùng nuôi, giảm chi phí và khuyến khích liên kết doanh nghiệp - nông dân.
