Thông tin từ TTXVN, Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ, có hiệu lực từ ngày 9/9/2025, đánh dấu bước khởi đầu cho việc thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam.
Một trong những nội dung quan trọng của nghị quyết là yêu cầu tổ chức, cá nhân tham gia thị trường phải tuân thủ nghiêm quy định về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố và phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt. Đây được xem là nền tảng để hình thành thị trường tài sản mã hóa minh bạch, an toàn và bền vững.
Theo Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, dữ liệu từ công ty phân tích blockchain Chainalysis (Mỹ) cho thấy dòng vốn tài sản mã hóa vào Việt Nam năm 2025 đạt hơn 220 tỷ USD, tăng 55% so với năm trước. Tuy nhiên, phần lớn giao dịch diễn ra trên các sàn quốc tế, gây thất thu thuế và làm gia tăng rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố, tội phạm công nghệ cao.
Thượng tá Nguyễn Thành Chung, Phó Trưởng phòng 4 Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), cho biết tài sản mã hóa đang bị lợi dụng để huy động vốn trái phép và che giấu dòng tiền bất hợp pháp.
Dù Việt Nam chưa ghi nhận vụ việc tài trợ khủng bố quy mô lớn bằng tiền mã hóa, nhưng nguy cơ này là hiện hữu. Ông nhấn mạnh: “Với tính ẩn danh và xuyên biên giới, tài sản mã hóa đang bị tội phạm mạng triệt để lợi dụng để tạo ra ‘thị trường ngầm’, phục vụ hoạt động phi pháp”.
Thống kê của Cục A05 cho thấy, từ 15/12/2019 đến 14/5/2024, cơ quan chức năng phát hiện gần 20.000 vụ lừa đảo mạng liên quan hơn 17.000 đối tượng, gây thiệt hại hơn 12.000 tỷ đồng. Phần lớn tiền phạm tội được quy đổi thành tài sản mã hóa qua các sàn quốc tế như Binance, HTX, OKX, với giá trị giao dịch hàng ngày lên tới hàng nghìn tỷ đồng.
Thượng tá Nguyễn Thành Chung cảnh báo thêm, nhiều sàn giao dịch không được cấp phép nhưng vẫn thu thập, lưu trữ lượng lớn dữ liệu người dùng mà không tuân thủ Luật An ninh mạng và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. Ông cho rằng việc phát triển các sàn giao dịch nội địa được cấp phép theo Nghị quyết 05 sẽ giúp cơ quan chức năng kiểm soát hiệu quả rủi ro rửa tiền, đồng thời bảo vệ người dùng khi có tranh chấp.
Bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước), cho biết Việt Nam đang nằm trong “Danh sách xám” của Lực lượng Đặc nhiệm Tài chính (FATF) từ tháng 6/2023. Việt Nam đã triển khai nhiều biện pháp theo khuyến nghị của FATF, trong đó có việc hoàn thiện khung pháp lý đối với tài sản ảo và tổ chức cung ứng dịch vụ tài sản ảo, tăng cường đào tạo và nâng cao hiểu biết của cơ quan giám sát về rủi ro trong lĩnh vực này.
Theo Báo cáo đánh giá rủi ro quốc gia về rửa tiền giai đoạn 2018–2022, Việt Nam đã đánh giá 4 nhóm tài sản ảo gồm: ví lưu trữ, quỹ đầu tư tài sản ảo, tài sản mã hóa ổn định và tài sản ảo dạng chứng khoán hoặc tiện ích. Cả 4 nhóm đều được xếp ở mức rủi ro trung bình cao hoặc cao.
Luật Công nghiệp Công nghệ số và Nghị quyết 05 yêu cầu các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa phải tuân thủ đầy đủ quy định phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố như các tổ chức tài chính, đồng thời bổ sung nghĩa vụ đặc thù. Các doanh nghiệp phải xác minh danh tính khách hàng, giám sát giao dịch từ 1.000 USD trở lên, lưu trữ dữ liệu ít nhất 10 năm và báo cáo các giao dịch bất thường.
Nghị quyết 05 cũng đặt ra tiêu chuẩn cao về năng lực tài chính và an toàn hệ thống: doanh nghiệp cung cấp dịch vụ phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, nhà đầu tư nước ngoài không được sở hữu quá 49%, và hạ tầng công nghệ đạt chuẩn an toàn cấp độ 4 trên tổng 5 cấp độ. Ngoài ra, doanh nghiệp phải công bố thông tin minh bạch, tách bạch tài sản khách hàng, thiết lập cơ chế bồi thường khi xảy ra sự cố.
Các chuyên gia nhận định cơ chế thí điểm này không chỉ mở ra không gian cho đổi mới sáng tạo mà còn đóng vai trò “bộ lọc” loại bỏ mô hình rủi ro, hướng thị trường phát triển lành mạnh và phù hợp tiêu chuẩn quốc tế. Đây là bước tiến quan trọng để Việt Nam xây dựng thị trường tài sản mã hóa minh bạch, bảo đảm an ninh tài chính và củng cố niềm tin nhà đầu tư.
