Sáng 21/10/2025, tại Hà Nội, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) tổ chức cuộc họp triển khai “Sổ tay hướng dẫn phối hợp hỗ trợ xử lý rủi ro đối với các giao dịch nghi ngờ gian lận, giả mạo, lừa đảo”. Mục tiêu của Sổ tay là thống nhất quy trình phối hợp giữa các ngân hàng, công ty tài chính, tổ chức trung gian thanh toán và cơ quan quản lý trong xử lý các giao dịch đáng ngờ, góp phần bảo vệ khách hàng và đảm bảo an toàn hệ thống.
Tại sự kiện, bà Đỗ Thị Bích Mai, Phó Giám đốc thường trực Khối Vận hành Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), cho biết ngân hàng đã thử nghiệm hệ thống cảnh báo nội bộ SIMO từ tháng 9/2025, trở thành một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ trong phòng ngừa gian lận giao dịch.
Hệ thống SIMO được xây dựng nhằm rà soát và cảnh báo tự động các tài khoản có dấu hiệu bất thường trên nhiều kênh thanh toán. Từ tháng 9, VietinBank đã triển khai thử nghiệm hệ thống với kênh thanh toán nội bộ on-us và chính thức báo cáo Ngân hàng Nhà nước trong tháng 10.
Hiện ngân hàng đang phối hợp cùng các đơn vị lớn như BIDV, Agribank, MB, và sắp tới là Vietcombank, để mở rộng kết nối SIMO trong tháng 11, giúp cảnh báo và xử lý gian lận tức thời giữa các ngân hàng có vốn Nhà nước.
Theo bà Mai, xu hướng giao dịch qua ví điện tử tăng nhanh đang khiến công tác giám sát rủi ro gặp nhiều thách thức. Nhiều dòng tiền gian lận được chuyển qua ví, rút ra hoặc quy đổi sang tài sản số, khiến việc truy vết và phong tỏa trở nên khó khăn. VietinBank đã kiến nghị mở rộng cơ chế chặn giao dịch đối với tài khoản ví điện tử, đồng thời tăng cường phối hợp giữa Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an và các ngân hàng thương mại để ngăn chặn gian lận sớm hơn.
Đáng chú ý, theo báo cáo nội bộ của VietinBank, chỉ trong tuần từ ngày 6 đến 12/10, ngân hàng đã rà soát hơn 16.000 tài khoản nghi ngờ gian lận, trong đó 6.000 tài khoản có dấu hiệu rõ ràng, liên quan đến dòng tiền hơn 11,5 tỷ đồng. Ngoài ra, gần 10.000 giao dịch khác với tổng giá trị khoảng 26 tỷ đồng vẫn được thực hiện do khách hàng khiếu nại chậm, khiến việc phong tỏa chưa thể tiến hành kịp thời.
“VietinBank dự kiến mở rộng hệ thống SIMO sang kênh ATM vào tháng 12/2025, sau đó là quầy giao dịch. Mục tiêu là giám sát toàn diện các kênh thanh toán, bao gồm cả giao dịch ví điện tử, nhằm ngăn chặn gian lận xuyên ngân hàng và xuyên biên giới”, bà Đỗ Thị Bích Mai nhấn mạnh.
Bà Đỗ Thị Bích Mai, Phó Giám đốc thường trực Khối Vận hành VietinBank. (Ảnh: VGP)Cũng tại hội nghị, bà Lê Thị Hồng Nhung, Phó Trưởng phòng Trung tâm Giám sát và Vận hành dịch vụ (NAPAS), cho biết mục tiêu trọng tâm của Sổ tay là xây dựng cơ chế phối hợp đồng bộ trong xử lý các tài khoản, thẻ và đơn vị chấp nhận thanh toán có nghi ngờ gian lận. Khi phát hiện tài khoản đáng ngờ, ngân hàng có thể tạm thời loại trừ tài khoản khỏi hệ thống, ngăn giao dịch tiếp theo và hạn chế rủi ro lan rộng.
Theo đại diện NAPAS, cơ chế phối hợp này không chỉ giúp chặn giao dịch mới mà còn hỗ trợ thu hồi tiền cho khách hàng khi cơ quan điều tra xác minh. Việc chia sẻ dữ liệu giữa các ngân hàng cũng sẽ làm giàu kho dữ liệu rủi ro, giúp từng đơn vị phát triển bộ tiêu chí giám sát riêng và xây dựng mô hình cảnh báo sớm.
Hiện NAPAS đang phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để kết nối hệ thống SIMO quốc gia, giúp cảnh báo ngay khi khách hàng nhập thông tin chuyển tiền đến tài khoản trong danh sách nghi ngờ. Người dùng sẽ nhận cảnh báo trực tiếp trên giao diện giao dịch, tránh nguy cơ chuyển tiền vào tài khoản lừa đảo.
Song song, NAPAS đang tích hợp dữ liệu từ Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước để hình thành kho dữ liệu tập trung về tài khoản rủi ro, phục vụ công tác điều tra và phòng chống tội phạm tài chính.
“Ngay cả khi không thể chặn giao dịch đầu tiên, hệ thống vẫn có thể phát hiện và chặn các giao dịch lặp lại của nhóm tài khoản gian lận, qua đó giảm thiểu thiệt hại và tăng năng lực cảnh báo toàn hệ thống”, bà Nhung cho biết.
Với sự phối hợp giữa VietinBank, NAPAS, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Công an, hệ thống ngân hàng Việt Nam đang từng bước hình thành mạng lưới cảnh báo gian lận đa tầng, dựa trên dữ liệu thời gian thực và công nghệ giám sát hiện đại, nhằm bảo vệ người dùng trước các hình thức lừa đảo ngày càng tinh vi.
