Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) vừa gửi kiến nghị đến cơ quan quản lý, đề xuất áp dụng thuế giá trị gia tăng (VAT) 10% theo phương pháp khấu trừ đối với hoạt động kinh doanh vàng miếng và vàng trang sức.
Theo VAFI, chính sách miễn thuế cho kinh doanh vàng miếng và thuế cực thấp với kinh doanh vàng trang sức trong nhiều năm qua đã khuyến khích mạnh mẽ dòng tiền đầu cơ vào thị trường vàng, đầu cơ lướt sóng. Thậm chí còn tồn tại tình trạng tạo cung cầu giả tạo trong nhiều thời điểm để tạo hiệu ứng cho nhiều người tham gia và tạo cầu khổng lồ cho thị trường vàng.
VAFI ước tính, dự trữ vàng trong dân hiện vượt 2.000 tấn, tương đương khoảng 250 tỷ USD theo giá thị trường hiện nay. Phần lớn lượng vàng này bị “đóng băng” trong dân, không quay trở lại hệ thống ngân hàng thương mại.
Hiệp hội cho rằng, nếu Việt Nam áp dụng thuế VAT với vàng như hàng hóa tiêu dùng thông thường, hệ thống ngân hàng có thể đã huy động thêm khoảng 100 tỷ USD. Số vốn này, nếu được chuyển hóa thành ngoại tệ phục vụ thanh toán xuất nhập khẩu, sẽ giúp củng cố dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá và tạo dư địa giảm lãi suất huy động.
VAFI nhận định, chính sách miễn thuế đối với kinh doanh vàng, đặc biệt là vàng miếng, đã góp phần làm gia tăng tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế. Ngành nghề này thậm chí đang được hưởng ưu đãi lớn hơn nhiều lĩnh vực cần khuyến khích đầu tư.
VAFI đề xuất áp dụng thuế giá trị gia tăng 10% đối với kinh doanh vàng miếng và vàng trang sứcTrái ngược với Việt Nam, hầu hết các quốc gia trên thế giới đều coi vàng vật chất và vàng tài khoản là lĩnh vực hạn chế đầu tư, áp dụng mức thuế cao hơn đáng kể so với đầu tư chứng khoán.
Tại Ấn Độ, người mua vàng phải nộp 3% thuế trên tổng giá trị giao dịch cho các loại vàng vật chất như vàng trang sức, vàng thỏi hay vàng xu. Khi bán vàng vật chất hoặc vàng tài khoản có lãi, người bán chịu thuế thu nhập đầu tư (Capital Gain Tax – CGT) 12,5% nếu thời gian nắm giữ trên 2 năm, còn dưới 2 năm thì thuế suất được tính theo thu nhập cá nhân.
Thái Lan áp dụng thuế VAT 7% với các loại vàng nhập khẩu. Ở Trung Quốc, vàng vật chất chịu VAT 13%, còn vàng tài khoản chịu CGT 20%. Hàn Quốc thu 10% VAT khi mua vàng, trong khi Nhật Bản áp thuế tiêu dùng 10% và thuế CGT linh hoạt tùy thời gian nắm giữ. Singapore đánh 9% thuế hàng hóa và dịch vụ (GST) đối với vàng vật chất.
Tại châu Âu, Thụy Sỹ áp VAT 8% với vàng trang sức và các loại vàng tiêu dùng. Ở Pháp, người bán có thể lựa chọn nộp 12% thuế trên tổng giá trị bán nếu không chứng minh được nguồn gốc hoặc CGT 36,2% đối với đầu tư ngắn hạn dưới 1 năm.
Tại Mỹ, cơ quan quản lý áp thuế CGT 37% cho các khoản đầu tư vàng dưới 1 năm và 28% cho các khoản đầu tư trên 1 năm.
Theo VAFI, những quốc gia áp dụng mức thuế thấp đối với giao dịch vàng như Ấn Độ và Thái Lan vẫn xuất hiện hiện tượng “vàng hóa” rõ rệt, trong khi phần lớn các quốc gia còn lại, nơi áp thuế cao hầu như không xảy ra tình trạng đầu cơ tích trữ. Người dân chủ yếu mua vàng trang sức cho mục đích tiêu dùng, thay vì coi đây là công cụ đầu tư sinh lời.
Do đó, từ thực tiễn trong và ngoài nước, VAFI kiến nghị áp dụng mức thuế VAT 10% theo phương pháp khấu trừ đối với cả vàng miếng và vàng trang sức, bảo đảm bình đẳng với các loại hàng hóa khác.
Hiệp hội đánh giá, nếu chính sách này được triển khai, hoạt động đầu cơ ngắn hạn và tình trạng “lướt sóng” kiếm lời từ vàng sẽ gần như bị triệt tiêu. Qua đó, nhu cầu đầu cơ vàng sẽ giảm mạnh, dòng tiền sẽ được chuyển hướng vào hệ thống ngân hàng, giúp củng cố đồng nội tệ, tăng dự trữ ngoại tệ và hỗ trợ ổn định kinh tế vĩ mô.
