Nhắc đến đảo Phú Quý (Bình Thuận), không thể không nhắc đến rau lẻ – một loại rau mọc hoang dã nhưng lại là đặc sản, vừa làm thực phẩm, vừa là vị thuốc quý mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này.
Loại rau mọc hoang nhưng đầy giá trị
Rau lẻ xuất hiện khắp nơi trên đảo, chỉ cần có cát là loại rau này có thể sinh trưởng mạnh mẽ. Việc thu hái rau cũng vô cùng dễ dàng. Chỉ cần đi dọc theo đụn cát ven biển hay quanh vườn nhà trong dăm ba phút là có thể gom được cả rổ rau tươi. Người dân ở đây chủ yếu hái rau lẻ để dùng, rất ít khi mua bán. Nếu có mua, giá cũng rất rẻ, chỉ khoảng 20.000 đồng/kg.
Điều đặc biệt là rau lẻ hoàn toàn sống tự nhiên, không cần chăm bón. Nhờ nước trời và sương đêm, mùa nắng cây lụi đi, nhưng khi những cơn mưa đầu tiên trút xuống, rau lại vươn lên xanh tốt. Nếu trồng trong vườn có độ ẩm và lá mục, rau có thể phát triển quanh năm.
 |
| Một bụi rau lẻ trên đảo Phú Quý. Ảnh: Tổng hợp |
Quan sát thực tế, rau lẻ mọc thành từng chùm, cao khoảng 7 – 8 cm. Mỗi gốc có thể mọc ra 2 – 3 thân bò dài, chia thành nhiều đốt. Đặc biệt, mỗi đốt đều có rễ ăn xuống đất, sinh trưởng thành cây mới, lan rộng nhanh chóng. Khi nhổ lên, phần rễ có màu vàng nhạt, to mập. Đến mùa, rau lẻ trổ hoa vàng rực, trông giống như hoa cúc.
>> Vụ đoàn siêu xe vượt đèn đỏ ở Đà Nẵng: Bà chủ thẩm mỹ viện Mailisa nhận sai, cập nhật diễn biến mới
Vị thuốc quý trong y học cổ truyền
Không chỉ là một loại rau dân dã, rau lẻ còn được coi là “sâm cát” nhờ giá trị dinh dưỡng và dược tính cao. Giáo sư Đỗ Tất Lợi trong công trình Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam (NXB Khoa học và kỹ thuật, 1986) đã lý giải: “Sa = cát, cây thuốc có công dụng như sâm mà lại mọc ở cát ven biển nên gọi là sâm cát”.
Trong Đông y, củ sâm cát được sử dụng để chữa ho, trừ đờm, hạ sốt. Lá rau có thể ăn sống như xà lách, giúp hỗ trợ điều trị bệnh tạng bạch huyết. Phần rễ cây khi nấu nước có tác dụng thanh nhiệt, mát phổi, lợi tiểu.
Tại Nha Trang, ngư dân còn dùng cây này giã nhỏ để đắp chữa vết thương trầy xước.
Ẩm thực độc đáo từ rau lẻ
Theo người dân đảo Phú Quý có nhiều cách chế biến rau lẻ. Rau có thể ăn sống với cá chiên, luộc chấm với cá kho, hoặc nấu canh cùng tôm, tép khô. Ngoài ra, củ sâm cát sau khi phơi héo, sao vàng có thể dùng để nấu nước uống, giúp thanh nhiệt cơ thể.
 |
| 1 đĩa rau sau khi chế biến. Ảnh: Tổng hợp |
Không chỉ là món ăn dân dã của người dân miền biển, hiện nay cây sa sâm đã được đầu tư trồng chuyên canh tại Đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là ở Bến Tre, để chế biến thành thực phẩm chức năng và mỹ phẩm xuất khẩu.
Rau lẻ – thứ rau mọc hoang trên cát, tưởng chừng bình dị nhưng lại mang trong mình giá trị ẩm thực và dược liệu quý báu, góp phần làm phong phú thêm kho tàng thực vật Việt Nam.
>> Quy định mới có thể ảnh hưởng tới hàng chục triệu xe máy: TP. HCM và Hà Nội sẽ áp dụng trước?
