Để đối phó với tình hình biến động hiện tại, nhiều lô hàng và tàu chở gạo đã phải tìm đường đến các thị trường thay thế như Malaysia, một số nước châu Phi và Hàn Quốc. Theo số liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), chỉ trong giai đoạn từ 3/9 đến 25/10/2025 có 19 tàu vào cảng TP. HCM xếp hàng với tổng khối lượng khoảng 232.700 tấn gạo. Trong đó, 12 tàu được ghi nhận hướng đến Malaysia, 4 tàu đi châu Phi, 2 tàu còn lại đến Philippines và 1 tàu xuất sang Hàn Quốc.
Xuất khẩu gạo của Việt Nam vẫn có quy mô lớn nhưng đang chịu áp lực về giá và kim ngạch. Lũy kế đến giữa tháng 10/2025, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 7 triệu tấn gạo, với kim ngạch khoảng 3,59 tỷ USD, giảm về giá trị so với cùng kỳ do sức mua yếu và áp lực giảm giá trên thị trường quốc tế. Xuất khẩu lớn về lượng nhưng giảm mạnh về doanh thu làm nổi bật áp lực cạnh tranh và thừa cung tạm thời trên thị trường thế giới.
Xuất khẩu gạo Việt Nam tìm thị trường thay thế, nổi bật có Malaysia, Singapore và châu Phi. Ảnh minh họaMalaysia nổi lên như một đầu mối quan trọng đón các lô hàng chuyển hướng. Trong quý I/2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Malaysia đạt giá trị khoảng 52,7 triệu USD, trở thành mặt hàng có kim ngạch cao nhất trong nhóm nông-thủy sản vào thời điểm đó. Năm 2024 Malaysia từng là một trong những thị trường nhập khẩu lớn của Việt Nam.
Bên lề các hội nghị quốc tế cuối tháng 10/2025, Việt Nam và Singapore ký Bản ghi nhớ hợp tác (MOC) về thương mại gạo nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định cho đảo quốc này và tạo cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu cho Việt Nam. Mặc dù là thị trường nhỏ nhưng Singapore có giá trị nhập khẩu gạo cao và tính phân khúc rõ (gạo tẻ trắng, Hom Mali, gạo thơm…). MOC này có thể giúp tăng cường kênh xuất khẩu những chủng loại gạo Việt Nam có lợi thế.
Việt Nam và Singapore ký Bản ghi nhớ Hợp tác (MOC) thương mại gạo. Ảnh minh họaNhiều yếu tố tạo nên áp lực giảm giá lên gạo Việt Nam như nhu cầu tại châu Á suy giảm, nguồn cung toàn cầu gia tăng khi Ấn Độ nới lỏng xuất khẩu và cạnh tranh giá từ các nước như Ấn Độ, Thái Lan. Điều này khiến giá xuất khẩu một số chủng loại gạo Việt Nam tụt về vùng thấp hơn trong vài tuần gần đây. Doanh nghiệp cũng lo ngại về lợi nhuận và tốc độ mua từ các nhà xuất khẩu giảm.
Việt Nam vẫn là nguồn cung lớn, nhưng sự phụ thuộc vào vài thị trường lớn đã lộ rõ rủi ro khi đối tác chính tạm ngưng nhập. Việc luân chuyển hàng sang Malaysia, châu Phi và thúc đẩy các cơ chế hợp tác mới với Singapore là phản ứng cần thiết nhưng chưa đủ để bù đắp toàn bộ thiệt hại về giá trị nếu nhu cầu khu vực chưa hồi phục. Trong trung hạn, giải pháp nằm ở đa dạng hóa thị trường, nâng cao giá trị sản phẩm và ký kết các cơ chế hợp tác bền vững để giảm thiểu rủi ro khi một kênh nhập khẩu lớn đột ngột thay đổi chính sách.
