‘Thần đồng Toán học’ 14 tuổi được tuyển sinh vào đại học, 40 năm sau đưa ra quyết định rời Mỹ, chọn về quê để cống hiến

Theo thông báo từ Đại học Westlake, nhà toán học Shen sẽ tiếp tục nhiều thập kỷ nghiên cứu trong hai lĩnh vực trọng điểm: phương trình vi phân riêng phần (partial differential equations) và giải tích điều hòa (Harmonic Analysis) – nền tảng toán học quan trọng trong việc mô hình hóa các hiện tượng tự nhiên.

Sinh năm 1964 tại Hành Dương, tỉnh Hồ Nam, Shen sớm bộc lộ năng khiếu vượt trội. Ông được nhận vào khoa Toán, Đại học Bắc Kinh khi mới 14 tuổi – thành tích hiếm có trong bối cảnh Trung Quốc vừa khôi phục kỳ thi tuyển sinh đại học sau Cách mạng Văn hóa. Tuổi thơ của ông gắn liền với môi trường học tập đặc biệt: mẹ là giáo viên toán, cha là kỹ thuật viên tại Căn cứ Công nghiệp Hạt nhân Tây Bắc ở Tân Cương, nơi Shen hoàn tất chương trình trung học.

Niềm đam mê toán học của Shen được khơi dậy qua những bài viết về các nhà toán học hàng đầu Trung Quốc, dẫn lối ông đến Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc và mở ra cơ hội du học tại Đại học Chicago, nơi ông hoàn tất chương trình tiến sĩ. Shen tiếp tục nghiên cứu sau tiến sĩ tại Đại học Princeton dưới sự hướng dẫn của Elias M. Stein – một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về giải tích điều hòa.

Trong gần 40 năm hoạt động tại Mỹ, Shen để lại dấu ấn sâu sắc. Ông dành gần ba thập kỷ tại Đại học Kentucky, trở thành giáo sư danh dự, từng giữ chức chủ nhiệm khoa Toán, đồng thời là thành viên sáng lập khóa đầu tiên của Hội Toán học Mỹ (AMS Fellows). Dù sinh sống lâu năm tại nước ngoài, Shen vẫn duy trì mối liên hệ chặt chẽ với quê hương.

giao-su-1.jpgVị giáo sư Toán học sau 40 năm sinh sống và làm việc tại Mỹ quyết định trở về Trung Quốc để tiếp tục cống hiến. Ảnh: Tổng hợp

Năm 2015, ông được vinh danh là Học giả Trường Giang tại Đại học Lan Châu – một trong những danh hiệu học thuật cao quý tại Trung Quốc.

Chia sẻ về quyết định trở về Westlake, Shen nhấn mạnh: “Tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc đến một quốc gia khác. Nếu rời Mỹ, đó chỉ có thể là Trung Quốc – quê hương của tôi”. Ông cho biết môi trường nghiên cứu quốc tế và sự tập trung vào học thuật tại Westlake là lý do thu hút ông trở về, đồng thời bày tỏ kỳ vọng góp phần đưa đại học này trở thành một trung tâm nghiên cứu hàng đầu thế giới.

Công trình nghiên cứu của Shen tạo cầu nối giữa toán học thuần túy và vật lý, đặc biệt trong việc mô tả các hệ thống phức tạp – từ dòng chảy chất lỏng đến các hạt lượng tử. Ông phát triển nhiều công cụ mới để giải quyết các vấn đề trong những không gian bất thường, mà các phương pháp truyền thống khó tiếp cận.

Tại Westlake, Shen khẳng định ông sẽ tiếp tục theo đuổi những vấn đề đã định hình sự nghiệp: “Công việc của tôi vẫn là giải quyết từng bài toán, thúc đẩy lĩnh vực này tiến xa hơn nữa”, Ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng ngày càng lớn của hợp tác trong toán học hiện đại, khi mỗi nhà nghiên cứu mang đến một “bộ công cụ” và góc nhìn riêng.

shen-1.jpgGiáo sư Shen bày tỏ niềm háo hức được quay trở lại công việc giảng dạy. Ảnh: Tổng hợp

Bên cạnh nghiên cứu, Shen bày tỏ niềm háo hức được quay trở lại giảng dạy.

“Tôi thích giảng dạy cho sinh viên, đặc biệt là sinh viên đại học. Họ có sự nhiệt tình và tò mò, và việc hướng dẫn họ hiểu tại sao một công thức phức tạp phải đúng là một trong những niềm vui lớn nhất của giảng dạy”, vị giáo sư này nói.