Tại buổi Tọa đàm trực tuyến với chủ đề “Khơi thông nguồn vốn nhằm thúc đẩy kinh tế tư nhân", chiều 12/6, ông Nguyễn Hoàng Long, Chủ tịch HĐQT Doanh nghiệp Start-up về công nghệ xanh, cho hay, là người từng trực tiếp điều hành khoảng 5 doanh nghiệp ở các lĩnh vực khác nhau, ông không còn xa lạ với bài toán “đói vốn” của khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs).
Theo ông, phần lớn các start-up, nhất là trong lĩnh vực công nghệ và đổi mới sáng tạo, vẫn đang tự xoay xở từ nguồn vốn cá nhân hoặc huy động từ nhà đầu tư thiên thần, các quỹ mạo hiểm. Việc tiếp cận tín dụng ngân hàng, vốn được xem là nguồn bổ sung quan trọng cho dòng tiền vẫn gần như “vô vọng”.
“Trong các doanh nghiệp tôi tham gia điều hành, tỷ lệ vay vốn ngân hàng là 0%. Không phải vì chúng tôi không cần vốn, mà vì không vay được. Đơn giản là rất khó nếu không có tài sản thế chấp”, ông Long nói, đồng thời nhấn mạnh, đây không phải câu chuyện riêng lẻ mà là thực tế phổ biến của hàng chục ngàn doanh nghiệp khởi nghiệp hiện nay.
 |
Ông Nguyễn Hoàng Long, Chủ tịch HĐQT Doanh nghiệp Start-up về công nghệ xanh phát biểu tại. Ảnh: Quang Thái. |
Trúng thầu 50 tỷ nhưng 'đứng hình' vì không vay được vốn: Doanh nghiệp nhỏ nói gì?
Ông Long chỉ rõ, nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp hiện có doanh thu dưới 300 tỷ đồng/năm, thuộc nhóm SMEs, một lực lượng được xem là “xương sống” của nền kinh tế. Nhu cầu vay vốn ngân hàng để duy trì thanh khoản, nhập nguyên vật liệu hoặc mở rộng sản xuất là hoàn toàn chính đáng và rất thực tế. Thế nhưng, điều kiện tiên quyết lại chính là thứ mà họ không có đó là tài sản bảo đảm.
“Ngân hàng thường nhìn vào tài sản trước, mà bỏ qua giá trị của kế hoạch kinh doanh, dòng tiền tương lai hay năng lực quản trị. Nói cách khác, cái mà doanh nghiệp đang cần là niềm tin vào tương lai thì hệ thống lại chưa sẵn sàng để đặt cược”, ông Long nói.
Ông Long cũng chỉ ra một nghịch lý: Phần lớn doanh nghiệp start-up thành lập dưới hình thức công ty TNHH, về lý thuyết, các cổ đông chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi phần vốn góp. Thế nhưng trên thực tế, để vay được vốn, họ lại phải thế chấp tài sản cá nhân như nhà, đất, tức là phải “đánh đổi sự an toàn của gia đình” để cứu thanh khoản cho công ty.
“Đó là một sự đánh đổi rủi ro không công bằng. Nó khiến ranh giới giữa trách nhiệm hữu hạn và rủi ro vô hạn bị xóa mờ. Chúng ta đang vô tình biến mô hình doanh nghiệp trở thành gánh nặng cho cá nhân”, ông Long phân tích.
Từ thực tiễn điều hành và đối diện với rào cản tín dụng, ông Long bày tỏ kỳ vọng về một cuộc cải cách thực sự trong cơ chế cấp tín dụng, theo hướng mở và công bằng hơn với khối doanh nghiệp nhỏ.
“Cá nhân có thể vay tín chấp từ ngân hàng nếu có điểm tín dụng tốt và thu nhập ổn định, vậy tại sao doanh nghiệp lại không thể làm điều tương tự? Chúng tôi mong muốn ngân hàng thay đổi cách tiếp cận: từ "thế chấp" sang "đánh giá năng lực kinh doanh", giống như đánh giá điểm tín dụng cho cá nhân”, ông Long đề xuất.
Theo ông Long, Việt Nam hoàn toàn có thể học hỏi các mô hình xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp nhỏ từ các nước tiên tiến. Hệ thống ngân hàng nên đầu tư vào công nghệ và dữ liệu để xây dựng mô hình đánh giá định lượng, thay vì phụ thuộc quá nhiều vào tài sản hữu hình.
Ngoài ra, ông Long còn nhấn mạnh vai trò “đồng hành” của ngân hàng với khối doanh nghiệp nhỏ, thay vì chỉ là đơn vị cấp vốn.
“Ngân hàng nên trở thành đối tác tài chính, tư vấn giúp doanh nghiệp xây dựng kế hoạch kinh doanh bài bản, từ đó cùng chia sẻ rủi ro một cách thông minh hơn. Hãy nhìn nhận doanh nghiệp là đối tác dài hạn chứ không chỉ là người đi vay", ông Long nói.
Điều này đặc biệt có ý nghĩa với nhóm start-up trong lĩnh vực công nghệ, nơi giá trị doanh nghiệp không chỉ nằm ở tài sản cố định, mà còn ở ý tưởng sáng tạo, sản phẩm mới, giải pháp bền vững và khả năng tạo ra đột phá trong tương lai.
>>> Nếu đầu tư công giải ngân hiệu quả, nền kinh tế sẽ hút bao nhiêu vốn tín dụng mới?
