Số liệu của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho thấy trong 10 tháng đầu năm, Việt Nam đã nhập 811.300 tấn thịt và sản phẩm từ thịt, trị giá 1,62 tỷ USD tăng hơn 15% về lượng và 14,4% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, thịt trâu đông lạnh chiếm tỷ trọng đáng kể: gần 17% sản lượng và hơn 30,6% kim ngạch.
6 tháng đầu năm Việt Nam đã nhập hơn 103.000 tấn thịt trâu từ Ấn ĐộẤn Độ tiếp tục là nguồn cung lớn nhất, chiếm 18,52% tổng lượng thịt nhập khẩu của Việt Nam. Riêng thịt và sản phẩm từ thịt nhập từ thị trường này đạt 150.200 tấn, trị giá 535,52 triệu USD. Dù lượng giảm 5,8%, giá trị vẫn tăng nhẹ so với cùng kỳ 2024. Các doanh nghiệp cho biết phần lớn lượng hàng từ Ấn Độ là thịt trâu và bò, trong đó thịt trâu tăng rất mạnh: từ 130.800 tấn năm 2023 lên 194.060 tấn năm 2024.
Theo thống kê 6 tháng đầu năm của Cục Hải quan, Việt Nam đã nhập hơn 103.000 tấn thịt trâu từ Ấn Độ, trị giá hơn 287 triệu USD tăng 14,2% so với cùng kỳ.
Thế nhưng, nghịch lý là dù lượng nhập khẩu khổng lồ, người tiêu dùng lại hiếm khi thấy thịt trâu xuất hiện tại các siêu thị, chợ hay trong danh sách nguyên liệu của nhiều sản phẩm chế biến. Điều này đặt ra nghi vấn lớn về việc thịt trâu đã “biến hình” dưới những tên gọi khác trước khi tới tay người mua.
Thịt trâu nhập khẩu có giá rẻ hơn đáng kể so với thịt bò, tạo kẽ hở cho gian lận thương mại trong khâu phân phối.Không lâu trước đây, lực lượng chức năng TP Hà Nội đã triệt phá một cơ sở “hô biến” thịt trâu đông lạnh thành thịt bò cao cấp, đưa đi tiêu thụ tại nhiều tỉnh thành. Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và tạm giam 4 đối tượng liên quan. Ngoài việc làm giả thịt bò, thịt trâu nhập khẩu còn bị trà trộn để sản xuất thịt trâu gác bếp, thịt bò khô hay các sản phẩm chế biến sẵn.
Các chuyên gia nhận định lượng thịt bị gian lận có thể lớn hơn nhiều so với số vụ được phát hiện. Nguyên nhân là thịt trâu và thịt bò có màu sắc và cấu trúc khá giống nhau; khi đã tẩm ướp gia vị, gần như không thể phân biệt bằng mắt thường. Ông Nguyễn Kim Đoán, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai cho biết chỉ các nhà chuyên môn mới có thể nhận biết dựa vào màu mỡ: mỡ trâu trắng, còn mỡ bò thường vàng. “Người tiêu dùng mua bằng niềm tin, người bán nói thịt bò thì tin là thịt bò”, ông nói.
Chênh lệch giá lớn khiến nguy cơ gian lận càng tăng. Hiện thịt bò bán ra có giá gần gấp đôi thịt trâu, tạo điều kiện cho một số cá nhân, tổ chức trục lợi bằng cách tráo đổi nguyên liệu.
Chuyên gia cho biết thịt trâu và thịt bò rất khó phân biệt bằng mắt thường, tạo điều kiện cho gian lận.Việt Nam chủ yếu nhập thịt trâu từ Ấn Độ vì nguồn cung ổn định, giá thấp và thời gian vận chuyển ngắn. Ấn Độ có đàn trâu Murrah lớn - giống trâu sữa chiếm sản lượng hàng đầu thế giới, khoảng 30 triệu tấn sữa mỗi năm. Khi hết thời kỳ cho sữa, các con trâu này được bán làm thịt với giá rẻ hơn đáng kể so với thịt trâu nuôi tại Việt Nam.
Theo các tính toán, giá thịt trâu đông lạnh nhập khẩu chỉ dao động 70.000 - 140.000 đồng/kg, thấp hơn khoảng 50% so với thịt trâu nội địa. Việc nhập khẩu vì thế là hoạt động thương mại bình thường nếu tuân thủ các quy định an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, vấn đề nằm ở khâu phân phối: thịt trâu “biến mất” trên thị trường đặt ra nghi ngại về cạnh tranh không lành mạnh, thậm chí lừa dối người tiêu dùng.
Ngoài ra, nguồn cung trâu trong nước đang suy giảm mạnh. Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, tổng đàn trâu giảm liên tục nhiều năm. Từ 2,333 triệu con năm 2020, đến năm 2024 chỉ còn 2,023 triệu con. Trong 10 tháng đầu năm 2025, đàn trâu cả nước còn hơn 2 triệu con, giảm 3,4%. Diện tích chăn thả thu hẹp, thức ăn khan hiếm và hiệu quả kinh tế thấp khiến người dân không còn mặn mà với nghề nuôi trâu.
