Giữa lúc nhiều bạn trẻ trên thế giới mơ về công việc văn phòng, môi trường startup hay làm việc từ xa, tại Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia sở hữu đàn cừu lớn thứ 7 thế giới với hơn 45 triệu con cừu và 10 triệu con dê (theo Worldostats 2025) nghề chăn dê, chăn cừu lại bất ngờ trở thành nghề “hái ra tiền”.
Không cần bằng cấp cao, không cần ngoại ngữ hay kỹ năng công nghệ, chỉ cần sức khỏe, kinh nghiệm và sự chịu khó, người chăn thả có thể kiếm mức thu nhập mà nhiều nghề thành thị mơ ước.
Năm 2025, mức lương trung bình của một người chăn dê cừu có kinh nghiệm tại Thổ Nhĩ Kỳ có thể lên tới vài trăm nghìn Lira/tháng, tương đương vài trăm triệu đồng Việt Nam. Đây là mức thu nhập cực kỳ hấp dẫn đối với cư dân vùng nông thôn. Ở các vùng này, chỉ cần vài trăm nghìn Lira, một người có thể sinh hoạt thoải mái trong 1,5-2 năm.
Mức lương trung bình của một người chăn dê cừu có kinh nghiệm tại Thổ Nhĩ Kỳ có thể lên tới vài trăm nghìn Lira/tháng, tương đương vài trăm triệu đồng Việt Nam.Tuy nhiên, nghịch lý là nghề chăn dê cừu tại Thổ Nhĩ Kỳ lại đang trong tình trạng khát nhân lực nghiêm trọng. Giới trẻ đổ xô lên thành phố tìm việc nhẹ nhàng hơn, có Wifi ổn định, có ngày nghỉ và gần gia đình, trong khi nghề chăn thả đòi hỏi làm việc 7 ngày/tuần, leo núi mỗi ngày, đối mặt sói hoang, thời tiết khắc nghiệt và phải sống xa cộng đồng hàng tháng trời.
Trên các cao nguyên cổ xưa vùng Đông Nam Anatolia, những đàn cừu hàng nghìn con vẫn ngày ngày di chuyển theo gió nắng; người chăn thả đón bình minh sau đỉnh núi và tiễn hoàng hôn rực đỏ dưới chân trời. Lối sống du mục tồn tại hàng thế kỷ ấy nay lại bị giới trẻ quay lưng vì quá vất vả và xa cách gia đình.
Theo Liên hiệp Trung ương các Hội Người chăn nuôi Cừu và Dê giống Thổ Nhĩ Kỳ (TÜDKİYEB), nước này thiếu tới 150.000 lao động trong ngành, buộc chính phủ phải mở cửa cho lao động nhập cư. Nhiều chủ trại phải tự mình chăn hoặc bán bớt đàn vì không đủ người chăm sóc; chi phí chăn nuôi tăng cao khiến không ít trang trại phải đóng cửa.
Theo Worldostats, nghề chăn dê cừu không chỉ mang lại nguồn thu từ len, thịt và sữa, mà còn đóng vai trò quan trọng trong an ninh lương thực, sinh kế nông thôn và giá trị văn hóa của nhiều quốc gia. Với tổng đàn cừu toàn cầu 1,3 tỷ con, đây được coi là chỉ số phản ánh sức khỏe và tính bền vững của nền nông nghiệp thế giới. Đàn dê toàn cầu hiện đạt 1,1 tỷ con, nổi tiếng là loài vật nuôi dễ thích nghi, sinh trưởng mạnh trong cả sa mạc lẫn vùng núi.
Loài dê Angora cho ra loại len mohair chất lượng cao.Tại Thổ Nhĩ Kỳ, mô hình chăn thả truyền thống đã giúp biến những vùng đất khô cằn không thể trồng trọt thành thịt, sữa và len mohair từ giống dê Angora - những mặt hàng xuất khẩu giá trị cao của quốc gia này.
Nếu áp dụng các phương thức hiện đại như chăn thả luân phiên, phục hồi đồng cỏ và sử dụng GPS để theo dõi đàn, ngành chăn dê cừu có thể giúp giảm xói mòn đất, bảo vệ đa dạng sinh học và hạn chế phát thải khí nhà kính, bền vững hơn nhiều so với chăn nuôi công nghiệp.
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, những người chăn dê cừu trên dãy Taurus hay cao nguyên Anatolia không chỉ đang kiếm tiền tốt mà còn âm thầm bảo vệ hành tinh. Nếu khôi phục được nghề truyền thống này, Thổ Nhĩ Kỳ đứng trước cơ hội lớn để củng cố sinh kế nông thôn, đảm bảo an ninh lương thực và thúc đẩy phát triển bền vững cho tương lai.
