Ngày 3/11, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã đưa nội dung này vào chương trình thảo luận tại chương trình kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, nhấn mạnh yêu cầu xây dựng khung pháp lý rõ ràng cho các chủ thể tham gia.
Trọng tâm của dự thảo là bắt buộc xác thực định danh người livestream và người bán, áp dụng cả với người bán trong nước (qua VNeID) lẫn người bán nước ngoài (qua giấy tờ hợp pháp). Các nền tảng được yêu cầu có cơ chế kiểm soát nội dung theo thời gian thực, tự động phát hiện và gỡ bỏ hành vi vi phạm; đồng thời phải công khai thông tin nhận diện tài khoản bán hàng để tăng tính minh bạch. Mục tiêu là thu hẹp kẽ hở khiến “có những phiên livestream bán hàng nhiều tỷ đồng nhưng Nhà nước không thu được thuế”.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Ảnh minh họaMột điểm nhấn khác là cấm cung cấp thông tin gian dối, thổi phồng công dụng, xuất xứ, chất lượng, giá cả, khuyến mại và chính sách bảo hành. Dự thảo quy định người livestream không được quảng cáo quá công dụng sản phẩm, nhất là với mặt hàng có nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe. Những vi phạm có thể kéo theo trách nhiệm hành chính, phạt tiền và yêu cầu bồi thường cho người tiêu dùng.
Dự thảo cũng mở rộng trách nhiệm về minh bạch thuế và truy vết nguồn hàng. Nền tảng phải lưu trữ, cung cấp thông tin phục vụ thanh tra, kiểm tra; người bán phải nộp đầy đủ giấy tờ pháp lý để chứng minh điều kiện kinh doanh. Mục tiêu là giảm rủi ro gian lận, trốn thuế và tạo điều kiện cho cơ quan chức năng truy vết kho hàng khi có vi phạm. Các chuyên gia cho rằng đây là bước cần thiết để đưa thương mại điện tử vào khuôn khổ quản lý tương tự kinh doanh truyền thống.
Luật Thương mại điện tử sẽ xử lý các “khoảng trống” pháp lý trong lĩnh livestream bán hàng. Ảnh minh họaChủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi đề nghị làm rõ phạm vi trách nhiệm của chủ quản mạng xã hội và các loại nền tảng. Cần phân định những nội dung thuộc phạm vi Luật Thương mại điện tử với các luật chuyên ngành như Luật Quảng cáo, Luật An toàn thông tin mạng, để tránh chồng chéo và đảm bảo tính khả thi cho doanh nghiệp công nghệ. Quy định phải tính đến đặc thù từng nền tảng, nhất là mạng xã hội có tính năng đặt hàng, thanh toán hoặc logistics.
Các chuyên gia kinh tế và pháp luật lưu ý rằng hệ thống công nghệ của nền tảng phải sẵn sàng nhận diện danh tính tự động, lọc nội dung theo thời gian thực, tích hợp dữ liệu VNeID và phối hợp với cơ quan thuế. Nếu không có lộ trình chuyển đổi kỹ thuật và cơ chế xử phạt đủ mạnh, nguy cơ “đào hố mới” cho các hành vi lẩn tránh vẫn hiện hữu.
