Ngày 30/10, tại Hà Nội, Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức Hội thảo "Chuyển đổi năng lượng xanh nhìn từ Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị".
Sự kiện là diễn đàn để các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại, nhà đầu tư chia sẻ chiến lược về phát triển năng lượng xanh, chuyển đổi năng lượng xanh, đề xuất các chính sách nhằm phát triển bền vững lĩnh vực này.
Cơ cấu và vốn đầu tư nguồn điện xanh đến 2030: Năng lượng tái tạo, điện tích năng và lưu giữ (Nguồn: Nhadautu)Tại Hội thảo, bà Phạm Thị Thanh Tùng - Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước thông tin, Ngân hàng Nhà nước đã có hơn 10 năm triển khai chính sách thúc đẩy tài chính xanh. Từ năm 2015, ngành ngân hàng đã nhận được chỉ đạo của Đảng và Chính phủ về việc phát triển tín dụng hướng tới các ngành kinh tế xanh như năng lượng tái tạo, sản xuất sạch, giảm phát thải.
Đến năm 2017, Ngân hàng Nhà nước phối hợp với các tổ chức quốc tế ban hành Danh mục 12 ngành kinh tế xanh, trong đó có 5 nhóm dự án năng lượng tái tạo gồm: Điện gió, điện mặt trời, năng lượng sinh khối, thủy điện nhỏ, năng lượng mới - sạch và lưới điện thông minh. Việt Nam là một trong những quốc gia đầu tiên trong khu vực ASEAN có danh mục xanh chính thức.
Theo Quyết định 21 của Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng ưu tiên vốn cho các lĩnh vực nằm trong danh mục xanh, khuyến khích áp dụng cơ chế ưu đãi lãi suất và đơn giản hóa thủ tục để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn vay.
Sau 10 năm triển khai, kết quả đạt được khá tích cực. Hiện có trên 60 tổ chức tín dụng tham gia cho vay các dự án xanh theo danh mục ban hành năm 2017. Tốc độ tăng trưởng tín dụng xanh giai đoạn 2017-2025 đạt bình quân 22%/năm. Riêng tín dụng cho năng lượng tái tạo tăng trưởng mạnh, từ 95.500 tỷ đồng năm 2017 lên gần 290.000 tỷ đồng cuối tháng 6/2025, tức tăng khoảng 150%, cao hơn nhiều so với mức bình quân chung.
Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước (Nguồn ảnh: Nhadautu)Hiện dư nợ cho vay năng lượng tái tạo chiếm khoảng 39% tổng dư nợ tín dụng xanh.
Về nguồn lực tài chính phục vụ chuyển đổi năng lượng, có bốn nguồn chính:
- Tín dụng ngân hàng, gồm cả hệ thống ngân hàng thương mại và ngân hàng chính sách (như Ngân hàng Phát triển Việt Nam - VDB), được hưởng hỗ trợ lãi suất 2% theo Nghị quyết 198 của Quốc hội;
- Thị trường vốn, với hai cấu phần là trái phiếu xanh và thị trường tín chỉ carbon, hiện đang thiếu hành lang pháp lý đầy đủ;
- Các quỹ tài chính Nhà nước và quỹ đầu tư phát triển, dự kiến cũng tham gia cho vay và hỗ trợ lãi suất 2% cho các dự án xanh;
- Nguồn vốn đầu tư tư nhân trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, vẫn còn những vướng mắc lớn cần tháo gỡ.
Thứ nhất, dù Danh mục xanh đã được ban hành, nhưng việc triển khai còn chậm do chưa có hướng dẫn cụ thể của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về tiêu chí xác nhận dự án xanh, khiến doanh nghiệp khó tiếp cận các cơ chế hỗ trợ.
Thứ hai, quy hoạch điện và hạ tầng truyền tải chưa đồng bộ, thiếu ổn định, làm gia tăng rủi ro cho ngân hàng khi cấp tín dụng, nhất là tại các vùng như Ninh Thuận (cũ), Lâm Đồng.
Thứ ba, thủ tục hành chính phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng tiến độ giải ngân và hiệu quả đầu tư.
Về lãi suất tín dụng cho ngành năng lượng, bà Tùng nhấn mạnh đây là lĩnh vực được ưu tiên hàng đầu, không có chuyện lãi suất cao như một số ý kiến nêu. Hiện dư nợ cho ngành điện khoảng 524.000 tỷ đồng, chiếm 3% tổng dư nợ toàn ngành ngân hàng, và các khoản vay này đều đang được áp dụng mức lãi suất ưu đãi, phản ánh sự cạnh tranh cao giữa các ngân hàng thương mại trong việc đồng hành cùng doanh nghiệp năng lượng.
