Dựa vào lãi suất cơ bản được công bố từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các tổ chức tín dụng (TCTD) sẽ tự công bố lãi suất (cho vay và huy động) theo cung cầu của thị trường và phù hợp với quy định của pháp luật.
Lãi suất ngân hàng là tỷ giá của tiền vốn gửi vào mà ngân hàng hoặc người đi vay phải trả cho người gửi tiền hoặc ngân hàng trong một khoảng thời gian nhất định (theo năm hoặc tháng).
Lãi suất ngân hàng cho vay là số tiền mà khách hàng phải trả cho ngân hàng, tính theo tỷ lệ phần trăm của số tiền vay. Còn lãi suất tiền gửi là tỷ lệ sinh lời khách hàng thu được khi gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm tại ngân hàng.
Lãi suất ngân hàng có thể điều chỉnh mà không cần thông báo trước, tuy nhiên mức lãi suất ngân hàng áp dụng không được vượt mức lãi suất trần do NHNN và pháp luật quy định.
Trên thực tế, lãi suất ngân hàng luôn thay đổi. Trong trường hợp lạm phát tăng, giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng cao, lúc này NHNN sẽ điều chỉnh nâng mức lãi suất cơ bản nhằm giảm nguồn cung tiền ra thị trường, thắt chặt tiền tệ. Ngược lại, NHNN có thể hạ mức lãi suất cơ bản nếu tỷ lệ lạm phát thấp, nghĩa là lãi suất ngân hàng cũng có thể giảm để kích thích kinh tế.
Ảnh minh họa: Hoàng HàCách tính lãi suất ngân hàng
Để tính lãi suất ngân hàng, bạn phải xem xét các yếu tố như: Kỳ tính lãi; Số dư thực tế của tiền gửi hoặc các khoản vay chưa thanh toán; Số ngày duy trì số dư thực tế; Lãi suất tính lãi.
Từ đó, công thức tính lãi sẽ là:
Số tiền lãi = (Số dư thực tế x Số ngày duy trì thực tế x Lãi suất tính lãi)/365
Công thức này áp dụng cho cả sản phẩm cho vay và tiền gửi.
Trong lãi suất ngân hàng còn có khái niệm về lãi đơn và lãi kép.
Lãi đơn là lãi suất tính cho khoản vay được tính bằng cách sử dụng số tiền gốc ban đầu và lãi suất cố định. Mức lợi tức từ lãi đơn thường ít hơn so với loại lãi kép và số tiền gốc trong tài khoản sẽ không đổi.
Công thức tính lãi suất đơn: Số tiền gốc x Lãi suất x Thời gian
Lãi kép là lãi suất được tính dựa theo sự ghép lãi của kỳ trước thông qua vốn gốc. Đây cũng là cách tính lãi suất tiền gửi ngân hàng.
So với lãi đơn, lãi kép sẽ có mức lợi tức cao hơn. Số tiền gốc sẽ thay đổi trong suốt chu kỳ vay/gửi tiền ngân hàng.
Công thức tính lãi kép: P x [(1 + Lãi suất) N - 1]
Trong đó:
P = Số tiền gốc
N = Số kỳ tính lãi kép
Lãi suất ngân hàng sẽ ảnh hưởng đến việc người vay sẽ tốn bao nhiêu tiền và người gửi tiền sẽ tiết kiệm được bao nhiêu.
Khi lãi suất cơ bản thấp có thể lãi suất cho vay cũng sẽ thấp, đây là tin tốt cho người đi vay. Lúc này, lợi nhuận mỗi tháng có thể dùng để thanh toán các khoản vay, gửi tiết kiệm hoặc dùng để chi tiêu.
Tuy nhiên, doanh nghiệp/cá nhân vay vốn ngân hàng cần có phương án dự phòng đầy đủ và kế hoạch quản trị rủi ro rõ ràng nhằm đảm bảo khả năng hoàn trả các khoản thanh toán phòng khi lãi suất tăng so với thời điểm vay vốn.
Nếu lãi suất thấp là tin vui cho người đi vay thì lãi suất cơ bản cao hơn lại là tin vui dành cho người gửi tiền tiết kiệm. Khả năng sinh lời từ các tài khoản tiết kiệm giúp người gửi kiếm được nhiều tiền hơn. Đây cũng chính là lý do có nhiều người dành dụm tiền tiết kiệm gửi ngân hàng vào lúc lãi suất ngân hàng cao.
Nếu bạn đang có khoản vay với lãi suất cố định, thì mức lãi suất đó sẽ không thay đổi trong một khoảng thời gian nhất định. Dù lãi suất ngân hàng có thay đổi thì lãi suất cố định hoặc các khoản thanh toán hàng tháng của bạn đều không bị ảnh hưởng trong khoảng thời gian này.
Tuy nhiên, sau kỳ hạn cố định, lãi suất thả nổi tại thời điểm hết hạn sẽ được áp dụng theo mức lãi suất được quy định của bên cho vay.
Do đó, việc thay đổi lãi suất cơ bản có thể ảnh hưởng đến các khoản thanh toán hàng tháng nếu khoản vay áp dụng lãi suất thả nổi.
(Tổng hợp từ HSBC Việt Nam)
>> Lãi suất ngân hàng hôm nay 20/6/2025: Thêm nhà băng vừa 'mạnh tay' điều chỉnh
