Theo TS. Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA), chi phí giá vật liệu xây dựng chiếm khoảng 50% chi phí xây dựng công trình. Vì thế, cùng với nguồn cung - cầu trên thị trường, giá đất...thì giá vật liệu xây dựng cũng là một trong những yếu tố tác động đến giá nhà nếu có biến động mạnh. Nếu giá vật liệu xây dựng tăng kéo dài thì sẽ góp phần khiến giá nhà khó giảm.
Giá vật liệu xây dựng tăng 'bốc đầu', giá nhà càng khó giảm. (Ảnh minh họa: Công Hiếu)
Cũng từng nêu quan điểm về việc giá vật liệu xây dựng tăng cao, TS. Trần Xuân Lượng - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam - cho biết, thực trạng này đang tạo áp lực đáng kể lên chi phí xây dựng công trình, từ đó ảnh hưởng đến mặt bằng giá nhà ở và các sản phẩm bất động sản mới. Tuy nhiên, ông Lượng nhấn mạnh mức độ tác động cụ thể còn tùy thuộc vào từng loại vật liệu, mức độ phụ thuộc nhập khẩu và năng lực sản xuất trong nước.
Dữ liệu của Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) cũng chỉ ra nhiều vật liệu như cát, đá biến động mạnh. Hiện giá cát tự nhiên có khu vực đã tăng đến 58,4% so với cùng kỳ, giá đá xây dựng tăng 10-18% theo từng quý từ đầu năm đến nay. Tại nhiều tỉnh thành, giá cát dao động 700.000 - 800.000 đồng/m³, có nơi vượt 1 triệu đồng, tăng 30-60% so với tháng trước. Với thép xây dựng, giá tăng bình quân 100.000 - 270.000 đồng/tấn, tùy các loại và từng vùng.
" Cát và đá xây dựng tăng cao khiến giá trị nhiều loại hình công trình đắt thêm khoảng 3% so với trước ", Viện cho biết.
Doanh nghiệp, người dân chịu trận
Ở góc độ doanh nghiệp, anh Kiều Xuân Vinh, Tổng Giám đốc một công ty xây dựng Hà Nội, chia sẻ trong bối cảnh chi phí nguyên vật liệu đầu vào tăng mạnh như hiện nay, các chủ đầu tư sẽ phải ''đau đầu'' giải bài toán về tổng mức đầu tư, khả năng cao sẽ phải điều chính giả bán căn hộ nhằm bù đắp các chi phí phát sinh.
" Nếu giá vật liệu xây dựng cứ tăng như hiện tại thì các chủ đầu tư sẽ buộc phải điều chỉnh cơ cấu giá bán để đảm bảo cân đối tài chính và duy trì chất lượng sản phẩm '', anh Vinh nói.
Anh Vinh kể, vào cuối năm ngoái, doanh nghiệp của anh ký được hợp đồng thi công khu nhà liền kề tại quận ngoại thành, tổng giá trị hơn 30 tỷ đồng, thời gian thi công kéo dài khoảng 12 tháng. Thời điểm đó, anh Vinh đã tính toán kỹ lưỡng các chi phí vật liệu như xi măng, sắt thép, gạch, cát...và cam kết đơn giá cố định với chủ đầu tư. Tuy nhiên, bước sang năm 2025, giá vật liệu đột ngột tăng chóng mặt: thép tăng 25%, xi măng tăng 15%, cát và đá cũng đội giá từng tuần.
Thực trạng này khiến doanh nghiệp của anh Vinh rơi vào thế "tiến thoái lưỡng nan". Nếu tiếp tục thi công theo hợp đồng cũ, doanh nghiệp của anh chắc chắn lỗ, thậm chí càng làm càng lỗ nếu giá vật liệu xây dựng tiếp tục tăng. Nhưng nếu dừng lại hoặc xin chủ đầu tư điều chỉnh giá, họ sẽ vi phạm hợp đồng, ảnh hưởng tới uy tín đã gây dựng bao năm qua.
Theo Bộ Xây dựng, từ đầu năm đến nay, giá cát tự nhiên có khu vực đã tăng đến 58,4%. (Ảnh minh họa: Đại Việt)
Không chỉ các doanh nghiệp xây dựng bị ảnh hưởng mà giá vật liệu xây dựng tăng cao cũng tác động trực tiếp đến các hộ dân đang thi công, sửa sang nhà ở.
Tích cóp nhiều năm với mức lương khiêm tốn của một nhân viên văn phòng, anh Phí Minh Tuấn (xã Ứng Hòa, Hà Nội) đầu năm nay dự định xây một căn nhà nhỏ trên mảnh đất của cha mẹ để lại. Sau khi tính toán và cân đối tài chính, anh thuê kiến trúc sư thiết kế, tính toán chi phí khoảng hơn 1 tỷ đồng cho ngôi nhà cấp 4 khang trang, đầy đủ công năng cho gia đình sinh hoạt.
Căn nhà khởi công từ tháng 4, nhưng chỉ sau khoảng 1 tháng, nhà thầu thi công thông báo giá thép, xi măng và một số loại vật liệu khác có điều chỉnh tăng, đơn cử như mỗi tấn thép đội lên khoảng 1,5 triệu đồng.
" Vật liệu xây dựng biến động từng ngày khiến chi phí phát sinh liên tục. Nhà thầu đề nghị điều chỉnh ngân sách hoặc thay đổi thiết kế để giảm chi phí. Tôi đành vay mượn thêm khoảng 200 triệu đồng từ người thân và cắt giảm một số hạng mục nội thất để hoàn thành phần thô '', anh Tuấn kể lại.
Cuối cùng, ngôi nhà cũng hoàn thành sau 4 tháng, nhưng tổng chi phí lên đến hơn 1,1 tỷ đồng, vượt xa dự tính ban đầu.
" Biến động thị trường vượt xa dự đính của tôi. Nếu biết trước thị trường như vậy tôi sẽ cân nhắc và chuẩn bị kỹ hơn về tài chính trước khi quyết định xây nhà '', anh Tuấn cho biết.
Vì sao giá vật liệu xây dựng biến động?
Lý giải về nguyên nhân giá vật liệu xây dựng tăng cao, lãnh đạo Cục Thống kê cho rằng một số những yếu tố tạo nên thực trạng này là việc đầu tư công dồn dập vào các dự án hạ tầng lớn (cao tốc, cảng, sân bay…) khiến nhu cầu cát, đá, thép, xi măng tăng đột biến.
Trong khi đó, nguồn cát và đá phục vụ xây dựng ở một số địa phương còn xảy ra hiện tượng khan hiếm cục bộ, do tình trạng thiếu nguồn cung cấp: mỏ hết hạn, bị gián đoạn hai thác, sạt lở…
Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu Xây dựng Việt Nam cho biết, giá vật liệu xây dựng hiện nay thực sự là vấn đề lớn của toàn ngành cũng như các nhà thầu. Có những loại vật liệu tăng tới 40% giá trị, ngoài ra còn khan hiếm.
Theo ông Hiệp, giai đoạn 2021 - 2022, tình hình xây dựng của nước ta chậm, khiến lượng tiêu thụ và giá vật liệu xây dựng thấp do không có nhiều công trình.
Từ năm 2024 đến nay, nhiều thể chế, pháp lý được "cởi trói", thị trường bất động sản được tháo gỡ khó khăn, số lượng dự án tăng nhanh. Đặc biệt có nhiều đại dự án được triển khai, thu hút số lượng lớn vật tư, vật liệu. Điều này dẫn tới việc vật liệu xây dựng thiếu hụt do ít nguồn cung trong khi nguồn cầu cao.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp đề xuất các cơ quan quản lý Nhà nước cần có chính sách, kế hoạch để tăng nguồn cung vật liệu xây dựng. Bên cạnh đó, cần có cơ chế kiểm tra đơn giá vật liệu xây dựng mà các tỉnh công bố có sát với thực tế không, để đảm bảo thuận lợi cho việc thi công của các nhà thầu và tiến độ triển khai công trình.
Trước thực trạng giá vật liệu xây dựng tăng "phi mã", mới đây Bộ Xây dựng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Sở Xây dựng tập trung thực hiện việc công bố giá vật liệu xây dựng, đơn giá nhân công, giá ca máy và thiết bị thi công, chỉ số giá xây dựng đảm bảo đúng quy định về nội dung, thời điểm.
Ngoài ra, chỉ đạo Sở Xây dựng khẩn trương phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tại địa phương thu thập thông tin giá thị trường vật liệu xây dựng thông qua các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng lớn và các chủ đầu tư, nhà thầu thi công trên địa bàn để từ đó công bố giá vật liệu xây dựng.
Bên cạnh đó, khẩn trương rà soát, đánh giá, tổng hợp nhu cầu vật liệu xây dựng trên địa bàn để điều chỉnh, bổ sung vào kế hoạch phát triển vật liệu xây dựng tại địa phương; đồng thời rà soát, khoanh định và bổ sung các khu vực khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường (cát sỏi lòng sông, lòng hồ, khu vực biển; đá xây dựng; đất san lấp…) có tiềm năng vào phương án bảo vệ, thăm dò, khai thác và sử dụng tài nguyên khoáng sản trong quy hoạch tỉnh trình cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Đẩy mạnh việc cấp giấy phép hoạt động khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường để tăng nguồn cung, hạn chế tình trạng khan hiếm, góp phần ngăn chặn tình trạng tăng giá và đáp ứng kịp thời nhu cầu về nguồn cung vật liệu trên địa bàn.
