Các vụ lừa đảo chuyển khoản đang gia tăng nhanh với nhiều chiêu thức tinh vi, gây thiệt hại nặng cho người dùng. Khi đã lỡ chuyển tiền, việc xử lý sớm và đúng quy trình pháp luật là yếu tố then chốt giúp tăng khả năng thu hồi.
Theo quy định hiện hành, ngân hàng có trách nhiệm phối hợp tra soát và phong tỏa tài khoản thụ hưởng nếu nhận được yêu cầu kịp thời. Trong nhiều trường hợp, vài giờ đầu sau giao dịch là “thời gian vàng” để cứu vãn khoản tiền bị chiếm đoạt.
Liên hệ ngay với ngân hàng để tra soát
Ngay khi phát hiện bị lừa, người bị hại cần gọi đến hotline hoặc đến chi nhánh gần nhất của ngân hàng để yêu cầu hỗ trợ khẩn cấp. Khi làm việc, cần cung cấp đầy đủ các thông tin: tên và số tài khoản, giấy tờ tùy thân, số tài khoản người nhận, số tiền, thời gian giao dịch và biên lai hoặc ảnh chụp màn hình.
Nếu giao dịch cùng hệ thống ngân hàng, đơn vị này có thể tạm khóa tài khoản thụ hưởng và chuyển thông tin cho cơ quan công an khi có yêu cầu. Trường hợp khác ngân hàng, đơn vị chuyển tiền sẽ gửi yêu cầu thu hồi đến ngân hàng nhận. Ngân hàng thụ hưởng sẽ tra soát và phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý.
Càng báo sớm, khả năng thu hồi càng cao, vì kẻ gian thường rút hoặc tẩu tán tiền ngay sau khi nhận.
Trình báo công an để khởi động điều tra
Sau khi báo ngân hàng, người bị hại cần đến cơ quan công an nơi cư trú để trình báo hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Hồ sơ gồm căn cước công dân, sao kê giao dịch và các bằng chứng liên quan.
Công an sẽ lập biên bản tiếp nhận, thu thập chứng cứ và phối hợp ngân hàng để phong tỏa, xác minh tài khoản. Ngoài ra, người dân có thể liên hệ Cục Cảnh sát Hình sự – Bộ Công an qua số 0692 345 860 để tố giác tội phạm.
Các cơ quan chức năng khẳng định: chỉ ngân hàng và công an có thẩm quyền xử lý giao dịch lừa đảo. Người dân tuyệt đối không tin vào các “dịch vụ lấy lại tiền bị lừa”, “mở khóa tài khoản”, “hỗ trợ tra soát nhanh” qua mạng xã hội để tránh mất tiền lần hai.
Nhận diện các thủ đoạn lừa đảo phổ biến
Nhiều kẻ gian giả danh người quen vay tiền, dùng công nghệ deepfake tạo giọng nói hoặc video giả mạo. Có đối tượng mạo danh công an, viện kiểm sát hoặc nhân viên ngân hàng gọi điện yêu cầu chuyển tiền “xác minh vụ việc”.
Một số khác gửi tin nhắn, email kèm đường link giả để đánh cắp thông tin đăng nhập hoặc dựng website giống hệt cổng thuế, bảo hiểm, ngân hàng. Cũng có trường hợp giả danh shipper, giáo viên, người thân với lý do khẩn cấp như “giao hàng cần thanh toán” hay “người nhà gặp nạn” để yêu cầu chuyển tiền.
Điểm chung của các chiêu trò này là đánh vào tâm lý tin tưởng, sợ hãi và vội vàng, khiến nạn nhân dễ sập bẫy.
Cách phòng tránh lừa đảo chuyển khoản
Người dùng cần tuyệt đối không tiết lộ mật khẩu, mã OTP hoặc thông tin tài khoản cho bất kỳ ai, kể cả người tự xưng là cán bộ ngân hàng hay cơ quan chức năng. Không nhấp vào đường link lạ trong tin nhắn hoặc email yêu cầu xác minh tài khoản, nhận thưởng hay hoàn tiền.
Hãy luôn kiểm tra kỹ khi nhận tin nhắn vay tiền, đầu tư hoặc thông báo “việc nhẹ lương cao”. Sự bình tĩnh và cảnh giác là “lá chắn” tốt nhất bảo vệ tài sản và danh tính số của mỗi người.
Khi nào được khởi tố vụ án lừa đảo
Theo Điều 174 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” sẽ bị khởi tố khi số tiền chiếm đoạt từ 2 triệu đồng trở lên, hoặc dưới 2 triệu nhưng thuộc trường hợp tái phạm, gây mất an ninh trật tự hoặc ảnh hưởng phương tiện sống chính của người bị hại.
Dù số tiền nhỏ, người dân vẫn có quyền trình báo để cơ quan chức năng kịp thời phong tỏa tài khoản và thu hồi tài sản nếu còn khả năng.
Trong thời đại giao dịch trực tuyến bùng nổ, lừa đảo có thể xảy ra với bất kỳ ai. Quan trọng là phải hành động nhanh, đúng quy trình và tuyệt đối không chuyển thêm tiền cho “bên trung gian”.
