Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc quán triệt, triển khai thi hành các luật, nghị quyết vừa được thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã trình bày tóm tắt những điểm mới, nội dung trọng tâm của Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách để tháo gỡ vướng mắc trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (Nghị quyết 193).
Theo Bộ trưởng, Nghị quyết 193 của Quốc hội là một Nghị quyết thí điểm nên không có tham vọng tháo gỡ mọi điểm nghẽn mà tập trung vào thí điểm một số ít chính sách, cơ chế đặc biệt thuộc thẩm quyền của Quốc hội về cơ bản đã rõ và có thể thực thi ngay, "đánh trúng" vào các điểm nghẽn kéo dài, "đánh trúng" vào các vấn đề cấp bách để tạo ra sự phát triển đột phá, thực hiện được ngay Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị.
Tháng 5 này, Quốc hội sẽ tiếp tục xem xét, thông qua Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số cùng các luật liên quan khác. Đây sẽ là cơ hội để tiếp tục giải quyết căn cơ hơn các vấn đề thể chế, chính sách và cơ chế cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Về hạ tầng viễn thông, theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Nghị quyết 57 có chủ trương Nhà nước phải tham gia đầu tư hạ tầng số, 5G phải nhanh, cáp quang biển phải nhanh để tạo hạ tầng đi trước phát triển đất nước. Chính vì thế, Nghị quyết 193 của Quốc hội cho phép Nhà nước hỗ trợ nhà mạng đầu tư 5G để phủ sóng nhanh toàn quốc
"Bình thường mỗi nhà mạng đầu tư một năm chỉ xung quanh 5.000 trạm 5G. Nếu muốn họ đầu tư một năm tới 20.000 trạm để phủ sóng nhanh và trước thì Nhà nước phải hỗ trợ. Mức hỗ trợ của Nghị quyết 193 cho phép là 15% tổng giá trị đầu tư", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho hay.
Để đẩy nhanh việc đầu tư các tuyến cáp quang biển do doanh nghiệp Việt Nam đầu tư, để đi những hướng tuyến khác ngoài khu vực Biển Đông nhằm tăng tính bền vững cho hạ tầng viễn thông Việt Nam, Nghị quyết cho phép chỉ định thầu.
Về dịch vụ viễn thông vệ tinh tầm thấp, đây là công nghệ mới phủ sóng băng rộng cho vùng sâu, vùng đồi núi rất hiệu quả. Để thu hút đầu tư nước ngoài, Nghị quyết 193 cho phép thí điểm với sở hữu nước ngoài tới 100% nhưng phải bảo đảm quốc phòng, an ninh và chủ quyền quốc gia.
Về chuyển đổi số quốc gia cũng rất cần một chữ "nhanh", nhất là cho 2 năm 2025-2026 để tạo nhanh các nền tảng và động lực cho chuyển đổi số quốc gia trong những năm sau. Nghị quyết cho phép cơ chế chỉ định thầu một số loại dự án chuyển đổi số.
Về công nghiệp bán dẫn - ngành công nghiệp chiến lược, Việt Nam đặt mục tiêu phát triển đầy đủ tất cả các công đoạn của ngành công nghiệp này, trong đó khó nhất là nhà máy sản xuất, nhất là nhà máy sản xuất đầu tiên rất quan trọng cho nghiên cứu, cho chế thử các chip được thiết kế tại Việt Nam, rất quan trọng cho việc sản xuất các chip chuyên dùng của Việt Nam, nhất là quốc phòng, an ninh và rất quan trọng cho đào tạo nhân lực.
Theo Bộ trưởng, nhà máy quy mô nhỏ này khoảng dưới 1 tỷ USD giống như 1 phòng Lab - một phòng thí nghiệm hơn là 1 nhà máy, đáng lẽ Nhà nước phải đầu tư toàn bộ, nhưng để thu hút doanh nghiệp tham gia đầu tư vào vận hành, nghị quyết đề xuất cơ chế hỗ trợ 30% tổng giá trị đầu tư. Nghị quyết cho phép doanh nghiệp dùng quỹ khoa học công nghệ để đầu tư vì đây là dự án nghiên cứu chứ không phải kinh doanh thuần túy...
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng cho biết, Bộ KH&CN được giao nhiệm vụ nghiên cứu xây dựng dự thảo, trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Nghị quyết 193 của Quốc hội.
Thực hiện nhiệm vụ được giao, hiện nay Bộ KH&CN đã xây dựng, gửi các Bộ, ngành, địa phương để lấy ý kiến đóng góp đối với dự thảo Nghị định. Dự kiến, dự thảo Nghị định sẽ được hoàn thiện, gửi Bộ Tư pháp thẩm định và trình Chính phủ trước ngày 15/3/2025.
Song song với việc xây dựng Nghị định, Bộ KH&CN đang tập trung xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 193 của Quốc hội để trình Thủ tướng Chính phủ ban hành. Việc trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Nghị quyết phân công cụ thể quyền và trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương trong triển khai Nghị quyết, bảo đảm tính kịp thời, đồng bộ, thống nhất và hiệu quả.
Thu Giang
