Trong gần 2 năm qua, một đàn cá nước ngọt tự nhiên bất ngờ kéo về tụ họp tại khu vực bờ kè An Thạnh. Thời gian đầu, chỉ có vài con cá tra và cá mè vinh xuất hiện sát mép kè dưới các bụi lục bình. Sau khi được người dân rải thức ăn, chúng dần dạn dĩ, trở lại ngày càng nhiều và “rủ nhau” kéo về sống quanh khu vực. Từ vài chục con ban đầu, đàn cá phát triển lên hàng trăm, rồi hàng nghìn. Theo ước tính gần đây, tổng số cá có thể lên đến hàng chục tấn. Chủ yếu là cá tra, nhưng cũng có cá trê, cá rô, cá lăng, cá mè, cá vồ đém...
Mỗi con cá tra thường nặng từ 2 kg trở lên, thậm chí có những con nặng hơn 10 kg.Đặc biệt, nhiều con cá tra mang một chấm trắng tròn rõ nét giữa đầu khiến người dân địa phương tò mò và ví như “cá được các vị thần điểm danh”.
Hàng chục tấn cá đủ loại kéo về khu vực bờ kè An Thạnh, Đồng Tháp thời gian qua. Ảnh minh họaKhông giống những đàn cá hoang dại né tránh, đàn cá ở An Thạnh rất dạn người. Nhiều người có thể dùng tay chạm hoặc vuốt nhẹ thân cá mà chúng không hề sợ.
Tháng 7/2024, sau khi phát hiện đàn cá tự nhiên ngày càng đông, chính quyền phường Hồng Ngự cùng người dân thành lập Tổ cộng đồng bảo vệ nguồn lợi thủy sản Hồng Ngự. Tổ có hơn 70 thành viên, trong đó 9 người thường trực, gồm đại diện các đoàn thể như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, cùng người dân địa phương.
Được người dân chăm sóc, bảo vệ, đàn cá không rời đi mà tập trung ngày một đông. Ảnh minh họaVới tinh thần cộng đồng, mỗi ngày Tổ và người dân đều cho cá ăn 2 lần (sáng và chiều). Họ sử dụng thức ăn công nghiệp, tận dụng đồ phế thải như rau củ, trái cây, thức ăn dư từ các quán ăn để nuôi cá.
Để bảo vệ đàn cá khỏi nguy cơ đánh bắt trái phép, họ dựng rào chắn bằng cừ tre, cừ tràm, lục bình; tạo một khu vực “ẩn náu” rộng khoảng 2.000 m², nơi cá có thể tự do ra vào nhưng bị kiểm soát để tránh khai thác.
Tổ cộng đồng phối hợp với chính quyền thực hiện giám sát 24/24, gắn đèn, camera, cử người trực đêm và tuần tra trên sông. Những hành vi khai thác thủy sản trái phép như xung điện, bẫy, vợt được ngăn chặn kịp thời.
Đàn cá rất dạn người nên khu vực bỗng trở thành một điểm du lịch sinh thái thu hút khách tham quan. Ảnh minh họaBên cạnh đó, họ tích cực tuyên truyền và vận động người dân không đánh bắt cá để bảo tồn nguồn lợi thủy sản. Những cá thể nhỏ hoặc cá sút yếu được thả lại, cá giống còn được thả bổ sung khi có đợt tái tạo.
Mô hình “cứu cá, nuôi cá, giữ cá” ở An Thạnh không chỉ mang lại lợi ích môi trường sinh thái mà còn định hình lại mối quan hệ giữa người dân và thiên nhiên. Theo đánh giá của chính quyền địa phương, đàn cá tự nhiên giờ đây như một “nguồn tài nguyên sống”, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học trên hệ thống sông - rạch của vùng Đồng Tháp.
Không những vậy, đàn cá “trời ban” đang dần trở thành điểm du lịch sinh thái độc đáo của Hồng Ngự. Du khách gần xa tìm đến để trực tiếp cho cá ăn, vuốt ve cá, chiêm ngưỡng những con cá tra nặng 5–10 kg tạo nên một trải nghiệm hiếm gặp.
