Trước việc cơ quan thuế tăng cường giám sát dòng tiền qua tài khoản ngân hàng, nhiều người lo ngại rằng mọi khoản tiền chuyển vào tài khoản cá nhân đều có thể bị coi là thu nhập và phải nộp thuế. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tài chính và pháp lý, cách hiểu này chưa chính xác.
Pháp luật hiện hành đã quy định rõ: Không phải tất cả các khoản tiền chuyển khoản đều thuộc diện chịu thuế. Có ít nhất 9 nhóm giao dịch phổ biến mà người dân được miễn thuế hoàn toàn. Việc nắm rõ giúp người dân tránh hiểu nhầm và giảm rủi ro khi bị kiểm tra dòng tiền.
1. Vay mượn giữa người thân, bạn bè
Các khoản tiền nhận từ người thân, bạn bè để vay mượn, hỗ trợ, giúp đỡ mang bản chất quan hệ dân sự, không làm phát sinh thu nhập nên không thuộc diện chịu thuế. Để tránh hiểu nhầm, nội dung chuyển khoản nên ghi rõ như “vay tiền”, “mượn tạm”, “chuyển khoản mượn tiền”.
2. Nhận tiền để đáo hạn khoản vay ngân hàng
Trong thực tế, nhiều người nhờ người thân chuyển tiền giúp để tất toán khoản vay đến hạn trước khi vay lại. Khoản tiền chuyển vào tài khoản trong trường hợp này không tạo ra thu nhập cá nhân và không bị đánh thuế.
3. Kiều hối, tiền gửi từ người thân ở nước ngoài
Tiền thân nhân gửi từ nước ngoài về (kiều hối) được pháp luật Việt Nam miễn thuế nhằm khuyến khích nguồn ngoại tệ. Khoản tiền này không được xem là thu nhập chịu thuế cá nhân nếu gửi qua các kênh chính thức như ngân hàng, công ty chuyển tiền hợp pháp.
4. Các khoản thu hộ, chi hộ
Những cá nhân làm nghề shipper, thu hộ tiền hàng (COD), nhận tiền rồi chi lại theo ủy quyền không phải kê khai thu nhập cá nhân, do các khoản này không phải thu nhập thật sự mà chỉ là dòng tiền trung gian.
5. Nhận, chuyển tiền hộ không thu phí
Khi cá nhân nhận tiền chuyển hộ cho người khác mà không thu phí, số tiền này không bị tính thuế. Trường hợp có thu phí, phần phí dịch vụ có thể bị xem là thu nhập và chịu thuế theo quy định (thường khoảng 5-7%).
6. Nhận tiền bán nhà, đất đã hoàn tất nghĩa vụ thuế
Nếu cá nhân bán bất động sản và đã nộp đầy đủ thuế thu nhập cá nhân, lệ phí trước bạ… theo quy định, khoản tiền thanh toán chuyển khoản sau đó không bị đánh thuế lại. Tuy nhiên, nếu phát hiện việc khai giá thấp để trốn thuế, cơ quan thuế có quyền truy thu phần chênh lệch.
9 khoản tiền chuyển vào tài khoản cá nhân không phải nộp thuế7. Tiền lương đã khấu trừ thuế chuyển cho người thân
Tiền lương sau khi đã khấu trừ thuế, nếu chuyển cho vợ, chồng hoặc người thân khác, không được xem là thu nhập mới của người nhận và không bị đánh thuế lần nữa. Người nộp thuế phải chứng minh nguồn tiền là tiền lương đã khấu trừ theo quy định.
8. Thu nhập từ nước ngoài đã nộp thuế tại quốc gia sở tại
Người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài, nếu đã đóng thuế thu nhập cá nhân tại nước sở tại, khi chuyển tiền về Việt Nam sẽ được miễn thuế trong nước. Việc miễn thuế cần có chứng từ chứng minh thuế đã đóng và tiền chuyển qua hệ thống ngân hàng chính thống.
9. Lãi cho vay cá nhân nhỏ lẻ
Việc cho vay tiền giữa cá nhân với cá nhân (người thân, bạn bè, họ, hụi…) nếu không có lãi hoặc lãi nhỏ, không thường xuyên thì không bị coi là hoạt động kinh doanh và không phải nộp thuế. Ngược lại, nếu cho tổ chức, doanh nghiệp vay và nhận lãi định kỳ, người cho vay có thể phải nộp thuế 5% trên phần lãi.
Vì vậy, trong bối cảnh cơ quan thuế tăng cường kiểm soát dòng tiền, việc nhận tiền chuyển khoản không còn đơn thuần là giao dịch cá nhân. Tuy nhiên, không phải khoản tiền nào cũng bị đánh thuế. Hiểu rõ các trường hợp được miễn thuế giúp người dân, người kinh doanh tự do và lao động ở nước ngoài an tâm hơn khi giao dịch.
Để hạn chế rủi ro, người dân nên ghi rõ nội dung chuyển khoản, lưu giữ chứng từ liên quan và cẩn trọng với các giao dịch có giá trị lớn hoặc lặp lại nhiều lần. Quản lý dòng tiền minh bạch, đúng bản chất là cách tốt nhất để tránh những rắc rối không đáng có.
