Chiều 5/3, tại họp báo Chính phủ thường kỳ, báo chí đặt câu hỏi liên quan đến tác động của chính sách thương mại của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gây nhiều lo lắng cho các ngành xuất khẩu của Việt Nam. Theo đó, Thủ tướng đã có chỉ đạo tuần này sẽ họp bàn các đối sách của Việt Nam.
Vậy các bộ ngành đánh giá khả năng bị áp thuế đối ứng, tác động của việc tăng thuế với các mặt hàng gỗ, thép, ô tô và chủ động có giải pháp ứng phó như thế nào?
Trả lời nội dung này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, ngay khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đắc cử thì Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo ngay giao các bộ, ngành chủ động nghiên cứu các chính sách và kế hoạch hành động của ông Trump dự kiến khi nhậm chức.
Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành có nhiều báo cáo và dự báo về câu chuyện này. Ngay từ đầu năm 2025, Chính phủ khi họp cũng có nội dung khi đánh giá về tình hình thế giới cũng đề cập đến biến động diễn biến của thị trường thế giới, đồng thời với đó là một số chính sách tác động từ phía Mỹ.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân trả lời tại họp báo (Ảnh: VGP).
Ông Tân cho biết, Tổng thống Mỹ cũng đã có một số chính sách, đặc biệt là liên quan vấn đề áp thuế, có áp thuế đối với tất cả các mặt hàng trên thế giới nhưng đồng thời cũng có những mặt hàng có mức thuế khác nhau, đồng thời là áp với các quốc gia khác nhau.
"Chúng ta không nằm ngoài và chịu tác động bởi việc này. Tuy nhiên, có nhiều nước chịu tác động mạnh hơn, chúng ta chưa phải là nước chịu tác động mạnh", ông Tân nói.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho hay, Bộ Công Thương đã phối hợp kịp thời với các bộ, ngành và bản thân các bộ, ngành cũng rất chủ động có những báo cáo vừa là tổng hợp vừa riêng lẻ để báo cáo lên Chính phủ. Dự kiến trong tháng 3 này, Chính phủ sẽ họp bàn chuyên đề trọng tâm, trọng điểm vào những giải pháp.
Về phía Bộ Công Thương, ông Tân cho biết đã giao ngay cho các cơ quan thương vụ các nước trên thế giới chứ không chỉ riêng Thương vụ Mỹ, bởi tác động này là tác động lên toàn thế giới và sẽ có thể làm thay đổi, dịch chuyển dòng chảy thương mại, cho nên các thương vụ tất cả các nước cần nghiên cứu việc này và gửi thông tin kịp thời.
Cùng đó, Bộ cũng đã thông qua Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ, và kênh liên hệ trực tiếp với Bộ Thương mại và Cơ quan đại diện thương mại Mỹ (USTR), chủ động chuyển tải thông điệp tới phía Mỹ về mong muốn duy trì và xây dựng mối quan hệ kinh tế, thương mại hài hòa, bền vững, 2 bên cùng có lợi.
Theo đó, Việt Nam khẳng định không có bất cứ chính sách nào có thể gây phương hại đến người lao động hay an ninh quốc gia của Mỹ.
"Dự kiến tuần tới Bộ trưởng Bộ Công Thương sẽ trao đổi trực tiếp với Trưởng đại diện Thương mại Mỹ về những vấn đề kinh tế, thương mại 2 bên cùng quan tâm", ông Tân thông tin.
Hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ 3, không cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Mỹ trên thị trường (Ảnh: PT).
Ông Tân cho hay, Việt Nam và Mỹ là 2 nền kinh bổ sung cho nhau. Việc mất cân bằng trong thương mại giữa 2 nước xuất phát từ tính chất bổ trợ giữa 2 nền kinh tế, là do cơ cấu xuất khẩu và ngoại thương của 2 nước, không phải do nguyên nhân khác.
Hàng hóa Việt Nam xuất sang Mỹ chủ yếu là cạnh tranh với các nước thứ 3, không cạnh tranh trực tiếp với doanh nghiệp Mỹ trên thị trường. Ngược lại, hàng hóa của Việt Nam còn tạo điều kiện để người tiêu dùng Mỹ được sử dụng hàng hóa rẻ của Việt Nam.
Ông Tân khẳng định Việt Nam là một nền kinh tế mở, trong quá trình hội nhập, Việt Nam theo đuổi một chính sách thương mại tự do, mức độ chênh lệch thuế quan đối với hàng hóa Mỹ là không nhiều. Trong thời gian tới mức thuế này có thể tiếp tục xuống thấp hơn, do Việt Nam chủ trương giảm thuế MFN đối với nhiều mặt hàng.
Do đó một số sản phẩm Mỹ có lợi thế cạnh tranh cao, như ô tô, nông sản, khí hóa lỏng, ethanon… sẽ được hưởng lợi từ chính sách này, đồng thời sẽ tạo ra các luồng nhập khẩu tích cực từ Mỹ, góp phần vào việc cải thiện cán cân thương mại giữa 2 nước.
Ngoài ra ông Tân cũng cho hay 2 nước đã có cơ chế đối thoại chính sách Thành lập theo Hiệp định Khung về Thương mại và Đầu tư Việt Nam - Mỹ. Do đó các vấn đề tồn tại trong kinh tế thương mại song phương, nếu có, sẽ được chủ động trao đổi thông qua Hội đồng Thương mại và Đầu tư Việt Nam - Mỹ (TIFA).
Cùng đó, Chính phủ Việt Nam cũng đã chủ động giao các bộ ngành rà soát những vướng mắc, xây dựng phương án xử lý những vấn đề Mỹ quan tâm; trên cơ sở thương mại công bằng, có đi có lại, đúng quy định của pháp luật, đáp ứng hài hòa, thỏa đáng lợi ích của các bên.
Việt Nam cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư Mỹ tham gia vào quá trình hình thành, phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm ở Việt Nam. Đặc biệt là năng lượng trọng điểm (năng lượng mới, hydrogen, điện hạt nhân…). Điều này tạo tiền đề để tăng cường nhập khẩu khí hóa lỏng, nhiên liệu, thiết bị máy móc, công nghệ từ Mỹ, qua đó góp phần cải thiện cán cân thương mại.
Đối với doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho hay đã chủ động phối hợp với các ngành hàng để chuẩn bị ứng phó với các kịch bản khác nhau.
Các doanh nghiệp cần tiếp tục chủ động xây dựng lộ trình và giải pháp nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật, lao động, môi trường, kiểm soát xuất xứ nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, cũng như đánh giá thận trọng việc hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp của những nước đang có căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ.
