Phân nhóm đối tượng, rút BHXH một lần không còn dễ dàng
Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đánh dấu bước chuyển lớn trong chính sách an sinh xã hội, đặc biệt là việc siết chặt điều kiện rút BHXH một lần – vấn đề đang thu hút sự quan tâm của hàng triệu người lao động.
Theo quy định mới tại Điều 70 và 102 của Luật BHXH 2024, người lao động (NLĐ) đã chấm dứt tham gia BHXH và có yêu cầu rút BHXH một lần chỉ được giải quyết nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
Đủ tuổi hưởng lương hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.Ra nước ngoài định cư.Mắc các bệnh hiểm nghèo như ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS.Suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên hoặc là người khuyết tật đặc biệt nặng.Có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không tiếp tục tham gia BHXH bắt buộc hay tự nguyện và chưa đủ 20 năm đóng.Thành viên lực lượng vũ trang khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc và không tiếp tục tham gia BHXH.Điểm thay đổi quan trọng là, từ ngày 1/7/2025, người mới tham gia BHXH sẽ không được rút BHXH một lần sau 12 tháng nghỉ việc như trước, trừ khi thuộc các nhóm đặc biệt nêu trên. Ngược lại, NLĐ tham gia BHXH trước ngày 1/7/2025 vẫn giữ nguyên quyền rút một lần theo quy định cũ. Điều này đồng nghĩa, nếu NLĐ bắt đầu tham gia từ ngày 30/6/2025 trở về trước, quyền lợi vẫn được bảo lưu.
Một điểm tiến bộ trong Luật BHXH 2024 là giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm, mở ra cơ hội nhận lương hưu cho những NLĐ lớn tuổi, có thời gian làm việc ngắn hoặc gián đoạn.
Tuy nhiên, chính điều này cũng thu hẹp diện được rút BHXH một lần, nhằm định hướng NLĐ duy trì tham gia hệ thống để hưởng quyền lợi an sinh bền vững về sau.
Luật mới không thay đổi đáng kể quy trình rút BHXH một lần. NLĐ vẫn cần nộp sổ BHXH và đơn đề nghị, kèm giấy tờ chứng minh nếu thuộc nhóm đặc biệt. Tuy nhiên, thời gian xử lý hồ sơ đã được rút ngắn từ 10 ngày còn 7 ngày làm việc, giúp NLĐ sớm nhận được quyền lợi nếu đủ điều kiện.
 |
| Từ ngày 1/7/2025, người mới tham gia BHXH sẽ không được rút BHXH một lần sau 12 tháng nghỉ việc như trước, trừ khi thuộc các nhóm đặc biệt. |
Vì sao không nên vội rút BHXH một lần?
Mặc dù luật vẫn cho phép rút BHXH một lần, song nhiều chuyên gia cảnh báo đây không phải là lựa chọn tối ưu. Quyết định rút sớm có thể khiến NLĐ chịu nhiều thiệt thòi lớn:
Thiệt về tài chính: Tổng mức đóng BHXH hằng năm tương đương 2,64 tháng lương, nhưng khi rút một lần, mức hưởng chỉ từ 1,5 đến 2 tháng lương/năm tùy thời điểm đóng. NLĐ có thể mất từ 0,64 đến 1,14 tháng lương mỗi năm nếu rút sớm.
Mất cơ hội nhận lương hưu suốt đời: Khi đủ điều kiện, NLĐ sẽ được hưởng lương hưu hằng tháng – khoản thu nhập ổn định đến cuối đời và được điều chỉnh tăng theo mức sống.
Không được cấp thẻ BHYT miễn phí: Người nhận lương hưu được cấp thẻ BHYT miễn phí và được thanh toán tới 95% chi phí khám chữa bệnh đúng tuyến. Nếu rút BHXH một lần, NLĐ chỉ có thể tham gia BHYT tự nguyện với quyền lợi thấp hơn.
Thân nhân không được hưởng trợ cấp tử tuất: Nếu rút BHXH một lần, người lao động sẽ mất quyền lợi tử tuất – bao gồm cả trợ cấp mai táng (10 tháng lương cơ sở, hiện khoảng 23,4 triệu đồng) và trợ cấp tuất hàng tháng cho tối đa 4 người thân.
Để hạn chế tình trạng rút BHXH một lần, Luật BHXH 2024 đồng thời bổ sung nhiều cơ chế hỗ trợ NLĐ tiếp tục bảo lưu thời gian tham gia, như tăng hỗ trợ từ ngân sách nhà nước với BHXH tự nguyện và mở rộng đối tượng tham gia linh hoạt hơn.
>> Từ ngày mai, chính thức dừng cấp thẻ bảo hiểm y tế giấy
