Từ ngày 10/10/2025, Nghị định 232/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước ngoặt trong quản lý thị trường vàng khi Nhà nước bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng và nhập khẩu vàng nguyên liệu, chuyển sang mô hình thị trường có kiểm soát.
Theo Chứng khoán Rồng Việt (VDSC), hai quy định trong nghị định này được dự báo sẽ tác động mạnh đến hoạt động của các ngân hàng thương mại.
Thứ nhất, mọi giao dịch mua bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên phải thanh toán qua tài khoản ngân hàng. Quy định này giúp tăng tính minh bạch, phòng chống rửa tiền, đồng thời đưa dòng tiền từ thị trường vàng phi chính thức vào hệ thống tài chính.
Theo số liệu của Hội đồng Vàng Thế giới, tổng giá trị giao dịch vàng miếng chính thức tại Việt Nam năm 2024 ước khoảng 4 tỷ USD. Với quy định mới, VDSC ước tính hệ thống ngân hàng có thể thu hút lượng tiền gửi không kỳ hạn (CASA) trị giá hàng tỷ USD, đồng thời hưởng lợi từ doanh thu phí giao dịch.
Nhóm ngân hàng quốc doanh hiện chiếm 54% thị phần tiền gửi, cùng bốn ngân hàng thương mại cổ phần lớn gồm MB, VPBank, Techcombank và ACB (chiếm 22% thị phần năm 2024), được kỳ vọng hưởng lợi rõ nhất khi dòng tiền vàng chuyển sang kênh ngân hàng.
Thứ hai, Nghị định 232 cho phép các ngân hàng có vốn điều lệ trên 50.000 tỷ đồng được tham gia sản xuất vàng miếng. Tính đến ngày 30/6/2025, có tám ngân hàng đáp ứng điều kiện này gồm BIDV, VietinBank, Vietcombank, Agribank, MB, Techcombank, VPBank và ACB. Tuy nhiên, VDSC đánh giá hoạt động này có thể không quá hấp dẫn do biên lợi nhuận thấp, chỉ khoảng dưới 5%, rủi ro cao và không phải lĩnh vực cốt lõi của ngân hàng.
Song song đó, tiến trình cải cách thị trường vàng đang hướng đến việc thành lập sàn giao dịch vàng tập trung. Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu mô hình sàn vàng từ tháng 5/2025 và hiện dự án đang trong giai đoạn chuẩn bị.
Ngân hàng Nhà nước đang cân nhắc ba phương án: xây dựng sàn vàng quốc gia độc lập, tích hợp vào sàn hàng hóa hiện có hoặc gắn với trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM hoặc Đà Nẵng. VDSC dự báo mô hình tập trung, chịu sự quản lý của Nhà nước, tương tự Trung Quốc là khả thi nhất.
Theo đó, các ngân hàng thương mại có thể đảm nhận vai trò trung gian giao dịch, cung cấp dịch vụ tài chính liên quan như tài khoản vàng, nền tảng giao dịch trực tuyến hoặc sản phẩm phái sinh. Khi sàn vàng tập trung đi vào hoạt động, lượng vàng lớn trong dân có thể được huy động vào hệ thống ngân hàng, thay vì nằm ngoài lưu thông như hiện nay. Điều này không chỉ giúp tăng CASA và doanh thu phí dịch vụ mà còn tạo điều kiện mở rộng tín dụng, thúc đẩy tăng trưởng GDP.
“Rõ ràng, việc hình thành sàn giao dịch vàng tập trung sẽ giúp hệ thống ngân hàng hưởng lợi: vừa tăng tiền gửi, vừa mở rộng dịch vụ tài chính liên quan đến vàng”, VDSC nhận định.
