Nhiều năm qua, nông dân ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long được hỗ trợ tăng hiệu quả sản xuất nhờ những kết quả tích cực trong nghiên cứu, chuyển giao khoa học mang tính thực tiễn trong lĩnh vực nông nghiệp của Trường Đại học Trà Vinh.
Một trong những nghiên cứu mang kết quả tốt là áp dụng thành công kỹ thuật nhân giống dừa sáp đặc ruột Trà Vinh bằng phương pháp cấy phôi, nhờ đó người dân có thể nhân rộng vùng trồng, tăng hiệu quả, năng suất thu hoạch.
Trồng vườn dừa sáp nhờ phương pháp cấy phôi, nông dân thu về hàng tỷ đồng
Gia đình ông Đặng Minh Bé ở xã Song Lộc, tỉnh Vĩnh Long là một trong số những hộ đầu tư khởi nghiệp từ đặc sản dừa sáp của quê hương. Với diện tích 1 ha đất vườn, gia đình ông đã áp dụng kỹ thuật, khoa học công nghệ và ứng dụng kinh nghiệm thực tiễn để nhân giống, cấy phôi. Bằng cách này, vườn dừa của vợ chồng ông đã cho thu hoạch hơn 1.000 quả/tháng.
Nhờ ham học hỏi, tích lũy kinh nghiệm và nghiên cứu, đến hiện tại gia đình ông đã mở rộng diện tích trồng dừa lên 4 ha, sản xuất giống dừa sáp cấy phôi, tỷ lệ đạt quả thành công tới 94%/buồng, năng suất khoảng 1.000 - 1.600 quả/ha. Giá thành hiện tại khoảng 80.000 - 120.000 đồng/quả đã cho gia đình ông thu nhập khoảng 6 tỷ đồng mỗi năm.
Người dân xã Song Lộc, Vĩnh Long kiểm tra cây giống dừa sáp cung cấp cho thị trường. Ảnh: Tổng hợpNgoài việc nghiên cứu, nhân giống, bán dừa quả, vợ chồng ông Bé còn sản xuất thêm nhiều sản phẩm từ nguyên liệu dừa sáp như mứt, kem, thành lập công ty chế biến các sản phẩm từ dừa sáp, mở rộng mô hình sản xuất, đa dạng sản phẩm với nguồn vốn đầu tư hơn 15 tỷ đồng cho máy móc, thiết bị, kho đông lạnh. Khoảng 10.000 quả dừa được làm nguyên liệu mỗi tháng, đem lại chất lượng cho các sản phẩm nên đều đạt chuẩn OCOP 3 sao, phủ sóng nhiều siêu thị, tạp hoá, cửa hàng.
Bên cạnh đó, công ty còn hỗ trợ gây giống, bao tiêu sản phẩm cho bà con nông dân, cung cấp tới thị trường hàng chục ngàn cây giống với giá thành 800.000 đồng mỗi cây, mang đến việc làm ổn định cho hàng chục lao động tại địa phương với thu nhập từ 5,5 triệu - 20 triệu đồng mỗi tháng.
Giống dừa sáp cấy phôi ngọt, bùi, béo, cơm mềm đều tới gáo nên rất dễ chế biến. Tuy nhiên, nguồn cung hiện tại không đủ cho nhu cầu thị trường nên công ty vợ chồng ông Bé đang tích cực tìm kiếm các vườn sáp để bao tiêu cho bà con và đáp ứng nhu cầu sản xuất của công ty.
Thành công nhân giống, trồng dừa sáp nhờ ứng dụng khoa học công nghệ
Vì đặc điểm không thể tự nhân giống trong môi trường tự nhiên ở nơi khác, chỉ đạt khoảng 25%/buồng, điều này đã hạn chế việc gia tăng sản xuất, thu hoạch giống dừa thơm ngon này đối với bà con nông dân. Trường Đại học Trà Vinh đã đặt ra bài toán và đã thành công trong việc nghiên cứu quy trình nuôi cấy phôi, giúp tăng tỷ lệ đạt trái gấp 3 - 4 lần với 85%/buồng.
Nhờ thành công trong công trình nghiên cứu có tính ứng dụng hiệu quả, trường đã tiến bước thương mại hoá khi cung cấp hàng năm khoảng 5.000 - 8.000 cây giống cấy phôi cho nông dân kể từ năm 2011 đến nay, giá mỗi cây là 700.000 - 800.000 đồng.
Nhà trường cho biết rất khuyến khích các đề tài nghiên cứu có tính thực tiễn, ứng dụng nông nghiệp. Đặc biệt, đối với dừa sáp, rất nhiều đề tài đã được thực hiện, cải tiến quy trình nhân giống nhờ phương pháp nuôi cấy phôi hữu tính. Từ đó, các loại cây giống được cung cấp có chất lượng đầu ra tốt, đảm bảo.
Thu nhập gần 6 tỷ đồng nhờ trồng 4 ha dừa sáp cấy phôi, ông Đặng Minh Bé, xã Song Lộc, Vĩnh Long trở thành hộ khá giả. Ảnh: Tổng hợpMặc dù nhu cầu cây giống dừa sáp cao, nhưng vùng sản xuất vẫn chưa đáp ứng đủ. Hiện nay, các đơn vị cung cấp giống dừa sáp phổ biến gồm Viện Nghiên cứu Dầu và Cây có dầu, Công ty Cổ phần Khoa học Công nghệ Nông nghiệp Anh Đào (TP. Hồ Chí Minh) và Công ty TNHH MTV Phát Đặng.
Trường cũng đang hoàn thiện dần công trình nghiên cứu nhân giống dừa sáp nhờ kỹ thuật cấy mô tế bào thực vật. Cây giống tạo bởi phương pháp này sẽ có chất lượng đồng đều về mặt di truyền, tối ưu giá thành và tăng nguồn tiếp cận cho người dân, dự kiến giá bán khoảng 100.000 đồng/cây.
Hiện tại, tỉnh Vĩnh Long có trên 31 ha diện tích trồng dừa sáp nhân giống, trên 1.360 ha trồng dừa sáp, mục tiêu đến năm 2030 là 1.500 ha. Nhân giống cấy mô thành công sẽ giúp thay đổi tư duy cho người dân, loại bỏ, cải tạo vườn trồng già kém chất lượng để đảm bảo hiệu quả cho các vườn trồng mới.
Tỉnh Vĩnh Long cũng đang tích cực đẩy mạnh đầu tư, phát triển, tạo liên kết giữa nhà vườn và doanh nghiệp đầu ra, đảm bảo bao tiêu sản phẩm, nâng cao chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế để thúc đẩy thị trường xuất khẩu.
Các doanh nghiệp đầu tư công nghệ chế biến sâu được khuyến khích, ưu tiên hợp tác và đặt nhà máy tại địa phương. Bên cạnh đó, địa phương cũng mở rộng vùng trồng, sản xuất theo mô hình hữu cơ VietGAP, GlobalGAP, khuyến khích nông dân ứng dụng khoa học công nghệ, cải thiện chất lượng và năng suất cho loại quả đặc sản nổi tiếng này.
