Báo cáo từ CTCP Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating) cho thấy, Việt Nam đã trải qua một năm 2024 đầy biến động, nhưng sự ổn định đã dần được thiết lập vào năm 2025. Yếu tố hỗ trợ chính đến từ sự phục hồi của dòng tiền doanh nghiệp, cải thiện niềm tin thị trường và giảm tỷ lệ chậm trả trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, nguy cơ đòn bẩy tài chính vẫn là một thách thức lớn khi nhiều doanh nghiệp tiếp tục duy trì tỷ lệ vay nợ cao, gây áp lực lên hệ thống tài chính và khả năng trả nợ trong tương lai.
 |
| Triển vọng tín nhiệm năm 2025: Sự ổn định được duy trì trong bối cảnh kinh tế phục hồi. Nguồn: VIS Rating. |
Chính phủ tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa mở rộng để kích thích tăng trưởng. Việc giải ngân đầu tư công mạnh mẽ sẽ có tác động lan tỏa đến các ngành xây dựng, vật liệu, vận tải, từ đó thúc đẩy tổng cầu nội địa. Đồng thời, tiêu dùng cá nhân cũng được dự báo khởi sắc, với doanh số bán lẻ dự kiến tăng 10-12% so với năm 2024 nhờ mức thu nhập của hộ gia đình được cải thiện.
Hệ thống ngân hàng và thị trường vốn cũng đang đi vào giai đoạn ổn định hơn. VIS Rating nhận định rằng thanh khoản ngân hàng đủ mạnh để hỗ trợ tín dụng, dự báo tăng trưởng tín dụng sẽ đạt 16% trong năm 2025. Cùng với đó, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang dần phục hồi với những quy định chặt chẽ hơn về phát hành, minh bạch thông tin và kiểm soát rủi ro tài chính.
Dòng tiền doanh nghiệp hồi phục và tác động đến thị trường vốn
Dòng tiền của doanh nghiệp tại Việt Nam đã cải thiện đáng kể trong năm 2024 và tiếp tục duy trì đà tích cực trong năm 2025. Theo VIS Rating, lợi nhuận trước thuế, lãi vay và khấu hao (EBITDA) của các doanh nghiệp niêm yết trong 9 tháng đầu năm 2024 tăng 2% so với cùng kỳ năm trước, trong khi năm 2023 ghi nhận mức giảm 9%. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy hoạt động sản xuất kinh doanh đang dần hồi phục, đặc biệt trong các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ.
Tuy nhiên, thách thức vẫn còn khi các doanh nghiệp bất động sản, xây dựng và vật liệu xây dựng tiếp tục gánh chịu tỷ lệ đòn bẩy tài chính cao. Chỉ số nợ vay/EBITDA trung bình của nhóm này lên đến gần 9 lần, cao hơn nhiều so với mức trung bình toàn thị trường là 3.6 lần. Điều này cho thấy sự phụ thuộc quá mức vào vay nợ để tài trợ đầu tư dài hạn, làm gia tăng rủi ro thanh khoản.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng ghi nhận sự cải thiện đáng kể, khi niềm tin của nhà đầu tư đã bắt đầu hồi phục. Theo VIS Rating, giá trị phát hành mới trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang tăng trở lại, đặc biệt trong các lĩnh vực có tỷ suất sinh lời cao như tài chính, năng lượng và công nghệ. Việc phát hành trái phiếu để tái cơ cấu nợ cũng trở nên thuận lợi hơn nhờ sự hỗ trợ từ hệ thống ngân hàng và các biện pháp cải thiện thanh khoản.
Chính sách tài khóa và tiền tệ: Động lực ổn định kinh tế vĩ mô
Chính sách tài khóa tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì ổn định kinh tế và thúc đẩy tăng trưởng. Chính phủ đặt mục tiêu tăng chi tiêu công lên 20,3% so với năm 2024, tập trung vào các dự án hạ tầng trọng điểm. Điều này không chỉ giúp hỗ trợ doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng mà còn tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ đến các ngành sản xuất công nghiệp, vận tải và logistics.
 |
| Kế hoạch chi tiêu công năm 2025: Tăng trưởng vượt bậc với mục tiêu tăng 20,3% so với năm 2024. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO), VIS Rating. |
Bên cạnh đó, chính sách tiền tệ cũng được điều hành linh hoạt để cân bằng giữa kiểm soát lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng. Tuy nhiên, dự trữ ngoại hối cuối năm 2024 ở mức thấp nhất trong 5 năm, làm hạn chế dư địa điều hành của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Nếu dòng vốn ngoại tiếp tục bị rút mạnh và khiến VND mất giá, NHNN có thể phải tăng lãi suất để ổn định tỷ giá, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp xuất khẩu.
 |
| Dự trữ ngoại hối giảm sâu: Thách thức lớn cho tỷ giá hối đoái. Nguồn: Ngân hàng Nhà nước (NHNN), VIS Rating |
Mặc dù vậy, triển vọng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam vẫn được đánh giá tích cực, với GDP dự báo đạt 7,0-7,5% trong năm 2025. Động lực chính đến từ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), tiêu dùng nội địa và xuất khẩu. Chính sách thu hút FDI tiếp tục được ưu tiên, tập trung vào các lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng tái tạo và sản xuất linh kiện điện tử.
Rủi ro tín dụng và thách thức từ thị trường quốc tế
Dù môi trường tín nhiệm được đánh giá là ổn định, rủi ro tín dụng vẫn là một yếu tố đáng quan tâm. Theo VIS Rating, tỷ lệ chậm trả trái phiếu doanh nghiệp đã giảm so với năm 2023 nhưng vẫn ở mức cao. Trong năm 2025, khoảng 217 nghìn tỷ đồng dư nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp sẽ đến hạn, tạo áp lực lớn lên khả năng tái cấp vốn của doanh nghiệp. Nếu không có dòng tiền ổn định, nguy cơ vỡ nợ vẫn có thể xảy ra, đặc biệt trong bối cảnh mặt bằng lãi suất đang có dấu hiệu tăng nhẹ.
Thị trường xuất khẩu của Việt Nam cũng đối mặt với nhiều yếu tố bất định từ chính sách thương mại quốc tế. Chính quyền mới của Hoa Kỳ có thể đưa ra các điều chỉnh về thuế quan và bảo hộ thương mại, gây tác động tiêu cực đến các ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, điện tử và nông sản. Theo VIS Rating, tỷ trọng xuất khẩu sang thị trường Mỹ đã tăng thêm 10% trong giai đoạn 2017-2021 dưới nhiệm kỳ đầu của cựu Tổng thống Donald Trump, cho thấy mức độ phụ thuộc lớn vào thị trường này. Nếu chính sách mới làm giảm nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ, Việt Nam sẽ cần đẩy mạnh đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để giảm thiểu rủi ro.
 |
| Xuất khẩu Việt Nam: Tỷ trọng thị trường Mỹ tăng mạnh trong giai đoạn 2017-2021. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO), VIS Rating. |
Nhìn chung, triển vọng tín nhiệm của Việt Nam trong năm 2025 vẫn được duy trì ở mức ổn định, nhờ sự hỗ trợ của chính sách tài khóa, tiền tệ và sự cải thiện của điều kiện kinh doanh. Dù còn nhiều thách thức về thanh khoản, nợ vay doanh nghiệp và rủi ro từ thị trường quốc tế, nền kinh tế Việt Nam đang trên lộ trình phục hồi bền vững. Doanh nghiệp và nhà đầu tư cần tiếp tục theo dõi sát sao diễn biến kinh tế và điều chỉnh chiến lược tài chính để tận dụng cơ hội và giảm thiểu rủi ro trong bối cảnh mới.
>> Việt Nam khởi đầu năm 2025 với mức xuất siêu 3,03 tỷ USD
