Nasdaq (National Association of Securities Dealers Automated Quotations system) ra đời năm 1971 tại thành phố New York và hiện là sàn giao dịch chứng khoán hàng đầu của Mỹ, đồng thời cũng là sàn chứng khoán điện tử đầu tiên trên thế giới. Nasdaq được biết đến như là sàn giao dịch hàng đầu để mua và bán cổ phiếu công nghệ. Việc có thể niêm yết và giao dịch trên Nasdaq sẽ giúp doanh nghiệp thu hút được nguồn vốn lớn và nâng cao vị thế của mình.
Trên thực tế, những người như Jeff Bezos, Steve Jobs, Mark Zuckerberg và Elon Musk đều đã chào bán cổ phiếu công ty của họ trên Nasdaq, trước khi những công ty của các tỷ phú này trở nên nổi tiếng thế giới. Trong những năm qua, nhiều gã khổng lồ công nghệ hàng đầu thế giới đã "xuất thân" từ Nasdaq như Intel (1971), Apple (1980) và Microsoft (1986).
Trong khuôn khổ Diễn đàn Đầu tư đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025 (VIPC 2025) diễn ra vào ngày 22/4 tại Hà Nội, PV đã có cuộc trao đổi nhanh với ông Hiren Krishnani, Giám đốc Khu vực Đông Nam Á của Nasdaq, xoay quanh việc IPO và định vị doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.
Ông Hiren Krishnani, Giám đốc Khu vực Đông Nam Á của Nasdaq. Ảnh: MH
-Việc được niêm yết trên sàn chứng khoán lớn như Nasdaq mang lại lợi ích ra sao cho các công ty, thưa ông?
Tôi nghĩ rằng việc này mang lại lợi ích rõ ràng cho các công ty Việt Nam hoặc các doanh nghiệp Đông Nam Á đang làm ăn ở Mỹ. Một trong những yếu tố lớn nhất là định giá và thanh khoản. Mỹ là thị trường vốn sâu và thanh khoản nhất trên thế giới. Doanh nghiệp không chỉ nhận được định giá cao hơn mà còn có được thương hiệu toàn cầu đi kèm với việc niêm yết tài sản, cùng với tiêu chuẩn vàng theo quy định, chia sẻ cổ phiếu cho nhân viên, kế hoạch thu mua... Việc gia nhập sàn có thể quy tụ rất nhiều chuyên gia phân tích, các doanh nghiệp tầm cỡ... Vì vậy, có rất nhiều lợi ích khi tham gia vào thị trường vốn tầm cỡ nhất thế giới.
-Vậy những quan niệm sai lầm phổ biến nhất về IPO trên Nasdaq là gì?
Tôi nghĩ rằng không chỉ các dây chuyền của Việt Nam mà nói chung mà còn trên khắp khu vực Đông Nam Á hoặc châu Á – Thái Bình Dương. Nhiều nhà sáng lập doanh nghiệp nghĩ rằng một khi họ được niêm yết thì là mục tiêu cuối cùng. Nhưng thực tế là họ cần phải ra ngoài và thực hiện chiến lược thu hút nhà đầu tư của mình theo đúng cách.
Các nhà đầu tư không đến gõ cửa từng nhà. Do đó, các doanh nghiệp phải đi tìm và đấu tranh để giành được nguồn vốn đó trên nhiều kênh truyền thông khác nhau của mình. Vì vậy, một trong những khuyến nghị mà chúng tôi đưa ra là hãy tham dự nhiều hội nghị tại Mỹ. Có thể không phải là những hội nghị hàng đầu, nhưng có thể là thứ hai, thứ ba trong những hội nghị hàng đầu tại Mỹ. Đây là nơi các nhà đầu tư hoặc người sáng lập có thể gặp gỡ nhau, thu thập phản hồi, có một số cuộc trò chuyện có ý nghĩa về lộ trình phía trước cho công ty, sau đó kết hợp phản hồi đó khi họ quay lại niêm yết. Điều hữu ích ở đây là một số nhà đầu tư đó còn hỗ trợ bộ phận bán hàng. Vì vậy doanh nghiệp vẫn sẽ nhận được rất nhiều sự quan tâm của các nhà phân tích khi công ty được niêm yết.
Nhưng thực tế các nhà đầu tư sẽ xem xét hiệu suất của doanh nghiệp. Họ sẽ xem xét tất cả các số liệu giúp doanh nghiệp thiết kế chiến lược của mình và giúp nhà sáng lập hiểu điều gì hiệu quả hơn đối với công ty của họ. Nhiều khi các công ty ngồi vẽ ra các thứ để thảo luận về những gì họ nên làm. Nhưng tôi nghĩ ý tưởng là hãy ra ngoài đó, nhận một số phản hồi và doanh nghiệp của bạn luôn có thể quay lại sau khi được niêm yết cũng như nhận được một vài khoản đầu tư.
Lên sàn chứng khoán Mỹ là mơ ước của hầu hết doanh nghiệp trên thế giới, nhất là ở khu vực châu Á và cụ thể hơn là Đông Nam Á.
-Khuôn khổ để được niêm yết cho các doanh nghiệp đến từ các quốc gia khác nhau có phức tạp không, thưa ông?
Nhìn chung, Mỹ là một thị trường công khai. Doanh nghiệp của bạn chỉ cần đáp ứng các yêu cầu để được niêm yết. Đó là trên toàn bộ khuôn khổ niêm yết của chúng tôi.
Chúng tôi có ba cấp độ trên Nasdaq. Thứ nhất là Nasdaq Global Select Market, Thị trường toàn cầu Nasdaq và Thị trường vốn Nasdaq. Trong ba cấp độ này, chúng tôi có các yêu cầu về tài chính và thanh khoản khác nhau. Nhìn chung, một khi một công ty muốn IPO, họ cần phải nộp hồ sơ lên Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC). Nếu đó là một công ty Việt Nam, đó là một công ty tư nhân nước ngoài, thì tiêu chuẩn hơi khác.
Cụ thể, các quy tắc có phần thoải mái hơn. Nhưng chẳng hạn, doanh nghiệp của bạn cần phải báo cáo 6 tháng một lần. Bạn có thể báo cáo 6 tháng/ lần thay vì ba tháng/ lần. Vì vậy, đó là những khuôn khổ quản lý khác nhau. Doanh nghiệp phải xây dựng các biện pháp kiểm soát nội bộ của mình. Doanh nghiệp cần phải thực hiện PCO, kiểm toán. Nộp hồ sơ lên SEC là phần khổng lồ của đơn đăng ký đó. Tài liệu dài 300 - 400 trang mất vài tháng để chuẩn bị và cần nhận được sự chấp thuận của SEC, sau đó nộp đơn xin trao đổi.
Khi có tất cả các phê duyệt đó, công ty của bạn đã niêm yết. Vì vậy, tôi nghĩ rằng phần quan trọng ở đây là phải công khai đầy đủ.
Việt Nam đang rất thu hút thế giới
Việt Nam có dân số trẻ và nhiều nhân tài. Đây là một trong những điểm thu hút các nhà đầu tư trên thế giới. Ảnh minh họa
-Để thu hút đầu tư nhiều tỷ USD hơn nữa vào Việt Nam, có thực sự quan trọng đối với chúng ta khi giải quyết các quy định rõ ràng để đầu tư không?
Có, tôi nghĩ một số yếu tố. Quay trở lại thời Thung lũng Silicon và cách các công ty thực sự thu hút vốn là minh chứng. Ở Việt Nam có rất nhiều lợi thế. Chẳng hạn, dân số Việt Nam hơn 100 triệu người, độ tuổi lao động trung bình là từ 33 – 34. Việt Nam có rất nhiều năng lượng. Việt Nam có rất nhiều nhân tài, rất nhiều kỹ năng ở người dân Việt Nam. Điều này rất hấp dẫn đối với thế giới. Vì vậy, chúng tôi thấy rất nhiều công ty khởi nghiệp đến từ khu vực này. Rất nhiều trong số họ sẽ mở rộng quy mô.
Nhưng cần phải có một cơ cấu quản trị doanh nghiệp rất hiệu quả dựa trên các công ty đó để có thể hoạt động tốt trong dài hạn. Tôi thấy rằng có rất nhiều nhân tài đang quay trở lại Việt Nam. Tôi nghĩ rằng đó là điều lớn nhất mà họ nhận được rất nhiều sự tiếp xúc từ chúng tôi và từ các quốc gia khác và trao lại cho đất nước. Trong suốt diễn đàn hôm nay, mọi người đều nói về năng lượng của người dân Việt Nam, văn hóa khởi nghiệp, tôi nghĩ rằng điều đó sẽ có tác động lâu dài và giúp công ty xây dựng nền kinh tế tốt hơn.
-Theo ông, những bước quan trọng nhất mà các nhà sáng lập Việt Nam cần thực hiện trong vòng 2 - 3 năm trước khi IPO là gì?
Đúng vậy, tôi nghĩ ở cấp độ cao, quản lý đa dạng hóa cổ đông, nhắm mục tiêu nhà đầu tư, ưu tiên đúng khu vực hoặc quốc gia, chỉ cần quản lý chương trình tiếp cận doanh nghiệp tổng thể trước khi đại chúng là một số vấn đề chính mà các công ty có thể thực hiện. Những gì đã xảy ra sau MiFID (Markets in Financial Instruments Directive) cũng vậy, các nhà môi giới đã trở nên đắt giá hơn một chút. Họ có cấu trúc hoa hồng riêng. Các nhà môi giới đóng vai trò quan trọng trong ngành này, nhưng có rất nhiều sự tập trung vào việc có một nhóm tiếp cận doanh nghiệp trong cộng đồng phát hành, tập trung vào các cuộc họp đó. Họ tham dự các hội nghị và phản hồi cho tôi rằng các công ty quan trọng nhất là xây dựng các biện pháp kiểm soát nội bộ.
-Ông có khuyến nghị nào cho Việt Nam để thu hút tư nhân không?
Vâng, tôi nghĩ trước hết và quan trọng nhất, có lẽ chúng ta hãy nói về cách một công ty sẽ chuẩn bị cho IPO như một ví dụ khi họ mở rộng quy mô. Điều đầu tiên cần làm là xây dựng các biện pháp kiểm soát nội bộ tại chỗ. Xây dựng khuôn khổ quản trị doanh nghiệp tại chỗ. Chọn đúng hội đồng quản trị, hiểu cấu trúc ủy ban và kể câu chuyện của doanh nghiệp theo cách rất đơn giản, để các nhà đầu tư đôi khi có thể hiểu, bởi tôi nghĩ những người sáng lập phức tạp hơn một chút. Nhưng nếu nhà sáng lập có thể có khuôn khổ quản trị doanh nghiệp phù hợp. Nếu họ có thể có chiến lược quan hệ nhà đầu tư phù hợp, kể câu chuyện của mình theo cách hiệu quả và quan trọng nhất là khả năng dự báo các con số, khả năng dự báo các ước tính của doanh nghiệp và thực sự đưa ra những con số đó một cách nhất quán. Tôi nghĩ rằng điều đó rất quan trọng đối với việc mở rộng quy mô.
Hy vọng chúng tôi (Nasdaq) sẽ thấy nhiều kỳ lân hơn ở Việt Nam và hy vọng sẽ xuất hiện trên diện rộng.
-Xin cảm ơn ông!
VIPC 2025 quy tụ hơn 1.000 đại biểu, trong đó có hơn 200 đại biểu là các nhà đầu tư đến từ châu Á, châu Âu. Diễn đàn do Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC), Bộ Tài chính, phối hợp với Tổ chức Phát triển đầu tư vốn tư nhân Việt Nam (VPCA), Quỹ đầu tư Golden Gate Ventures và Do Ventures tổ chức.
