Cá mòi sinh sống ở vùng biển và vùng nước lợ ở cửa sông, có nhiều nhất ở sông Hồng, sông Yên, sông Thu Bồn…
Từ tháng 4 đến tháng 7 hằng năm, cá mòi bơi ngược dòng về các cửa sông để sinh sản, tạo nên một mùa đánh bắt nhộn nhịp đặc trưng của nhiều làng chài.
 |
| Cá mòi là loài cá vô cùng quen thuộc ở Việt Nam |
>> Loại cá 'mềm như cháo', xưa từng cho gia súc ăn nay thành hàng hiếm được săn đón nhờ vị lạ, giá vài trăm nghìn/kg
Nguồn dinh dưỡng dồi dào từ biển cả
Theo chuyên gia dinh dưỡng người Mỹ Samantha Cassetty, cá mòi là một trong những loại cá tốt nhất cho sức khỏe nhờ hàm lượng omega-3 cực cao, thậm chí còn nhiều hơn cả cá hồi nếu được đóng hộp đúng cách. Loại chất béo này có tác dụng kháng viêm, bảo vệ tim mạch và hỗ trợ não bộ hoạt động hiệu quả.
Cá mòi có thân hình thon dài, dẹt hai bên, chiều dài trung bình từ 15–25 cm, toàn thân được bao phủ bởi lớp vảy bạc óng ánh, lưng xanh ánh bạc và bụng trắng bạc – tạo nên khả năng ngụy trang tuyệt vời trong môi trường biển.
Chúng bơi thành đàn lớn, có tập tính di cư theo mùa và rất nhạy cảm với tiếng động. Ban ngày, cá mòi thường lặn sâu khoảng 3–5 mét; ban đêm lại trôi lững lờ gần mặt nước, khiến việc đánh bắt trở nên khó khăn. Ngư dân phải sử dụng loại lưới đặc biệt gọi là lưới mòi – gồm 3 lớp với mắt lưới to – để chỉ giữ lại những con cá lớn, trong khi cá nhỏ sẽ thoát ra, đảm bảo tái tạo nguồn lợi thủy sản cho năm sau.
 |
| Thịt cá mòi thơm, chắc, làm thành nhiều món ăn ngon, hấp dẫn |
Từ dân dã đến đặc sản
Trước kia, cá mòi từng xuất hiện dày đặc mỗi mùa, nhưng hiện nay số lượng đã giảm, khiến loại cá này ngày càng trở nên quý hiếm và được thị trường săn đón. Với mức giá khoảng 70.000 đồng/kg, cá mòi vẫn được xem là lựa chọn hợp túi tiền nhưng giàu dinh dưỡng và hương vị.
Cá mòi có thịt chắc, mềm, ngọt nhẹ, thích hợp để chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như:
Cá mòi chiên giòn – lớp da giòn rụm, thịt bên trong béo ngậy.
Cá mòi sốt cà chua – đậm đà đưa cơm.
Cá mòi kho dưa chua – vị chua thanh của dưa kết hợp độ ngọt béo của cá tạo nên món kho cực kỳ “hao cơm”.
Ngoài cá tươi, thị trường hiện còn phổ biến các sản phẩm cá mòi kho khăn, cá mòi lọc thịt sẵn để làm gỏi, rất tiện lợi cho người tiêu dùng thành thị.
Từ một loại cá dân dã gắn với mùa sinh sản ở cửa sông, cá mòi đã và đang khẳng định giá trị trong ẩm thực Việt nhờ hương vị đặc trưng, giá trị dinh dưỡng cao và dễ chế biến. Giữa vô vàn hải sản ngoài chợ, cá mòi vẫn giữ được chỗ đứng riêng như một “món quà mùa hạ” mà ai cũng nên thử một lần.
>> Cây dại bờ mương xưa cho lợn ăn nay 'lột xác' thành đặc sản: Nhiều người thành thị săn lùng, giá cao ngỡ ngàng
