Việt Nam – một trong những quốc gia Đông Nam Á có điều kiện khí hậu lý tưởng cho trồng sầu riêng – đang chứng kiến bước chuyển mình mạnh mẽ trên bản đồ nông nghiệp sau đề án sáp nhập các đơn vị hành chính cấp tỉnh. Trong đó, đáng chú ý nhất là sự hình thành của “thủ phủ” sầu riêng mới tại khu vực Tây Nguyên.
Theo thống kê của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, đến cuối năm 2024, diện tích sầu riêng trên cả nước đạt gần 151.000ha – tăng gần gấp đôi so với mục tiêu quy hoạch đến năm 2030. Các vùng trồng chính gồm Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long. Đắk Lắk từng giữ ngôi đầu với hơn 33.000 ha, theo sau là Lâm Đồng, Tiền Giang, Đồng Nai và Đắk Nông.
Tuy nhiên, đề án sáp nhập ba tỉnh Lâm Đồng, Đắk Nông và Bình Thuận thành một tỉnh mới – lấy tên là Lâm Đồng và giữ trung tâm hành chính tại TP Đà Lạt – đã tạo nên bước ngoặt lớn. Theo đó, diện tích trồng sầu riêng sau sáp nhập vượt 42.000 ha, đưa tỉnh Lâm Đồng mới lên vị trí dẫn đầu cả nước, chiếm khoảng 28% tổng diện tích sầu riêng toàn quốc.
Các vị trí tiếp theo trên bản đồ “thủ phủ” sầu riêng sau sáp nhập gồm:
Đắk Lắk – Phú Yên: 33.800ha (xếp thứ 2)
Tiền Giang – Đồng Tháp: 24.900ha (thứ 3)
Đồng Nai – Bình Phước: 20.200ha (thứ 4)
Cần Thơ – Sóc Trăng – Hậu Giang: hơn 11.100ha (thứ 5)
 |
| Tỉnh Lâm Đồng sau sáp nhập sẽ trở thành thủ phủ sầu riêng mới của Việt Nam. Ảnh minh họa |
>> Việt Nam đi trước Nhật Bản và Trung Quốc, trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới nhân tạo thành công một giống cá đặc biệt
Trái với diễn biến tích cực về diện tích trồng, xuất khẩu sầu riêng lại đang gặp khó khăn. Theo báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, trong 4 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng chỉ đạt khoảng 130 triệu USD với sản lượng ước đạt 35.000 tấn – giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái (trên 500 triệu USD).
Nguyên nhân chính được cho là đến từ thị trường Trung Quốc – nơi chiếm hơn 90% tổng lượng sầu riêng xuất khẩu của Việt Nam. Cuối năm 2024, nước này phát hiện một số lô hàng sầu riêng Thái Lan có chứa chất nhuộm công nghiệp bị cấm (Sudan O), từ đó siết chặt các biện pháp kiểm tra. Kể từ đầu năm 2025, Trung Quốc áp dụng kiểm tra 100% lô hàng đối với chất nhuộm và cadmium, khiến thời gian thông quan kéo dài tới 7 ngày và phát sinh nhiều chi phí.
Đây là thách thức lớn với ngành sầu riêng Việt Nam – vốn mới chỉ phát triển mạnh mẽ từ sau khi được Trung Quốc cấp mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói vào năm 2022. Sự phụ thuộc quá lớn vào một thị trường đang khiến nông dân và doanh nghiệp chịu áp lực ngày càng lớn.
Sự hình thành của “siêu tỉnh” Lâm Đồng với diện tích trồng sầu riêng lớn nhất cả nước là thời cơ để quy hoạch lại ngành hàng này theo hướng bền vững. Tuy nhiên, nếu không chủ động đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, phát triển sầu riêng chế biến và kiểm soát chất lượng ngay từ vùng trồng, nguy cơ mất đà tăng trưởng là hoàn toàn có thể xảy ra.
>> Thị trường có tiêu chuẩn khắt khe nhất thế giới vừa công nhận một loại quả của Việt Nam đủ điều kiện an toàn sinh học để nhập khẩu
