Sau niken, giờ là nhôm. Trung Quốc một lần nữa khiến cả thế giới ngành kim loại phải nín thở theo dõi khi các tập đoàn khổng lồ như Tsingshan, Hongqiao, Nanshan… ồ ạt rót vốn vào Indonesia – biến quốc gia Đông Nam Á này thành điểm nóng mới của cuộc chơi toàn cầu.
Trong bối cảnh bị hạn chế sản xuất trong nước, các đại gia ngành kim loại Trung Quốc – dẫn đầu là tỷ phú Xiang Guangda (Tsingshan Holding) – đang đổ hàng tỷ USD vào xây dựng nhà máy luyện nhôm và tinh luyện alumin tại Indonesia, quốc gia đông dân nhất khu vực Đông Nam Á.
Goldman Sachs dự báo: sản lượng nhôm của Indonesia có thể tăng gấp 5 lần vào cuối thập kỷ, đe dọa đảo lộn thị trường kim loại toàn cầu vốn đang cạn kiệt nguồn cung mới.
Indonesia từng làm chấn động ngành niken toàn cầu khi vươn từ 7% lên 60% sản lượng toàn cầu chỉ sau một thập kỷ, nhờ điện than giá rẻ và dòng vốn Trung Quốc. Các "ông lớn" như BHP buộc phải đóng cửa mỏ, còn chính ngành công nghiệp niken Indonesia giờ đây cũng đang vật vã vì chính thành công của mình.
Chính phủ Indonesia cấm xuất khẩu bauxite từ năm 2023 nhằm thúc đẩy chế biến sâu – một chiến lược do Tổng thống Joko Widodo khởi xướng và người kế nhiệm Prabowo Subianto đang tiếp tục theo đuổi với tham vọng tài trợ cho các chương trình như bữa ăn miễn phí toàn quốc và quỹ đầu tư quốc gia khổng lồ.
 |
| Sản lượng nhôm của Indonesia có thể tăng gấp 5 lần vào cuối thập kỷ. Ảnh minh hoạ |
>> Sau 7 năm liên tiếp thâm hụt nguồn cung, kim loại này đang có mức tăng giá gấp đôi vàng
Hiện tại, Indonesia đã có 2 nhà máy luyện nhôm hoạt động, thêm 4 nhà máy nữa sẽ hoàn thành trước năm 2030. Ba nhà máy tinh luyện alumin mới đi vào hoạt động trong năm nay, và ít nhất ba nhà máy khác sẽ hoàn thành trước 2027, theo CRU Group.
Nguồn cung bauxite nội địa không lớn như niken, nhưng vẫn đủ để hỗ trợ ngành luyện kim quy mô đáng kể, đặc biệt khi được hậu thuẫn bởi lao động rẻ và điện than dồi dào.
Một số công ty Trung Quốc sẵn sàng mang máy móc từ các nhà máy đóng cửa để dựng lại ở Indonesia, hoặc tài trợ vốn cho các doanh nghiệp địa phương không đủ khả năng đầu tư, theo ông Agustinus Tan, Chủ tịch Laman Mining.
Tập đoàn Tsingshan, nổi danh với “cuộc đổ bộ niken” thần tốc, đã vận hành lò luyện nhôm đầu tiên năm 2023, và một siêu nhà máy nữa sẽ khởi động vào năm 2026. “Khi Tsingshan nhảy vào nhôm, ai cũng sốc,” chuyên gia Andy Farida của Fastmarkets bình luận.
Tuy nhiên, không phải ai cũng lạc quan. Giá nhôm hiện quanh ngưỡng 2.500 USD/tấn – nếu không tăng, nhiều kế hoạch có thể “chết yểu”, theo các nhà phân tích Citigroup. Liu Defei, cựu chuyên gia của Rio Tinto, cảnh báo: “Nếu không đảm bảo điện rẻ và ổn định, thì mọi kế hoạch chỉ là giấc mơ giữa ban ngày”.
Indonesia vẫn có than, và nếu cần, Trung Quốc sẵn sàng bẻ lái như đã làm với niken. Nếu những gì từng diễn ra lặp lại, giới phân tích cảnh báo: dự báo hiện nay có thể đang “quá bảo thủ”. “Đừng đánh giá thấp Trung Quốc”, Farida kết luận. “Họ đã làm được với niken. Với nhôm, chẳng có gì là không thể”.
Thế giới chưa kịp thích nghi với “cơn sóng niken”, giờ lại phải chuẩn bị cho “cơn địa chấn nhôm” từ Indonesia – lần này, với quy mô và tham vọng còn lớn hơn.
>> Giá bạc lập kỷ lục mới, dự báo sẽ tăng lên mức $41/ounce đến năm 2027
