Kể từ khi tái đắc cử vào tháng 11/2024, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhanh chóng triển khai hàng loạt chính sách thuế quan nhằm bảo vệ nền sản xuất nội địa và giảm thâm hụt thương mại.
Đáng chú ý, vào tháng 12/2024, chính quyền TT Trump đề xuất áp mức thuế 60% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đánh mạnh vào các ngành điện tử, dệt may và linh kiện công nghiệp. Đây được xem là động thái cứng rắn nhằm giảm sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng Trung Quốc, đồng thời thúc đẩy sản xuất trong nước.
Không chỉ nhắm vào Trung Quốc, Mỹ còn mở rộng chính sách thuế quan đối với nhiều quốc gia khác.
Không chỉ nhắm vào Trung Quốc, Mỹ còn mở rộng chính sách thuế quan đối với nhiều quốc gia khác. Chính quyền TT Trump đã áp mức thuế từ 10 - 20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada, Mexico và các đồng minh châu Âu.
Bên cạnh đó, Mỹ tiếp tục duy trì thuế nhập khẩu 25% đối với thép và 10% đối với nhôm, đồng thời áp thuế 25% lên ô tô và linh kiện nhập khẩu nhằm bảo vệ ngành công nghiệp sản xuất trong nước.
Những chính sách này tuy được kỳ vọng sẽ giúp nền kinh tế Mỹ phát triển bền vững hơn, nhưng cũng làm dấy lên lo ngại về nguy cơ leo thang căng thẳng thương mại.
Khó khăn mở ra cơ hội
Chia sẻ với Người Đưa Tin, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú - nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại Hà Nội cho biết việc Mỹ áp thuế đối với các nước nhập khẩu sẽ có nhiều ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp như chế tạo máy bay, ô tô, thiết bị quân sự, máy tính,... đồng thời cũng tác động ngược lại với chi phí sản xuất và giá cả hàng hoá ngay tại Mỹ.
Thực tế, kể từ năm 2018, xuất khẩu thép của Việt Nam sang Mỹ đã chịu mức thuế 25% nên những tác động đến ngành này chưa tính đến. “Tuy nhiên, nếu danh mục các hàng hoá áp thuế ở Mỹ được mở rộng, chắc chắn doanh nghiệp Việt Nam sẽ chịu ảnh hưởng đến sản xuất, xuất khẩu cũng như năng lực cạnh tranh”, ông Vũ Vinh Phú nói.
Điều này là khó khăn nhưng cũng mở ra những cơ hội đầu tư và nâng cao năng lực sản xuất của Việt Nam. Đối với các sản phẩm gia vị hữu cơ, tuy ban đầu có thể giảm xuất khẩu, nhưng về dài hạn sẽ tăng do thị trường Mỹ chuộng các sản phẩm thiết yếu an toàn đối với sức khoẻ.
Theo đó, ông Phú cũng đưa ra đề xuất mở rộng ra các thị trường khác như EU, Đông Á, các tiểu Vương quốc Ả Rập thống nhất, Singapore,... để ứng phó với những biến động xảy ra khi vào thị trường Mỹ trong giai đoạn hiện nay.
Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú - nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại Hà Nội.
“Đây là cơ hội để doanh nghiệp đánh giá lại năng lực nội bộ, tái cấu trúc và tận dụng lợi thế để đón các làn sóng mới từ nhiều thị trường”, vị chuyên gia đánh giá.
Về phía Nhà nước, cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ cũng như các nước khác cần nắm sát tình hình để tham mưu, định hướng cho doanh nghiệp Việt Nam. Tăng cường công tác chống hàng lậu, kịp thời ứng phó với biến động của tỉ giá, tạo môi trường đầu tư thu hút các dự án có chất lượng cao.
“Chuẩn bị kịch bản ứng xử khi căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang, Việt Nam luôn luôn thực hiện chính sách đa dạng hoá thị trường xuất nhập khẩu, ngành hàng và sản phẩm, tận dụng các lợi thế sẵn có của mình để nâng cao vị thế, đi sâu vào các chuỗi cung ứng của thế giới”, ông Phú chỉ ra.
Theo chuyên gia kinh tế, ngoài sự chỉ đạo giúp đỡ của Nhà nước, các bộ ngành thì bản thân doanh nghiệp cần phấn đấu đáp ứng các tiêu chuẩn ngay cả khi thị trường thay đổi một cách nhanh chóng, ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại trong một thế giới thương mại đầy biến động.
Đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng
Trước đó, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Vũ Bá Phú cho biết nhiệm vụ trọng tâm của Cục năm 2025 là tăng cường xúc tiến xuất khẩu khai thác hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do nhằm đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng. Củng cố và mở rộng thị phần tại các thị trường truyền thống, tạo bước đột phá mở rộng các thị trường xuất khẩu mới có tiềm năng.
Chú trọng xúc tiến nhập khẩu, đa dạng hóa thị trường nhập khẩu đảm bảo nguồn cung đầu vào phục vụ phát triển sản xuất trong nước và xuất khẩu.
Đồng thời, xúc tiến đầu tư phát triển ngành Công Thương hiệu quả, hỗ trợ địa phương, khu công nghiệp, doanh nghiệp trong nước tiếp nhận chuyển giao công nghệ, từng bước làm chủ khoa học công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo, chủ động tham gia chuỗi cung ứng quốc tế bền vững.
Đặc biệt, tăng cường tư vấn, cung cấp thông tin cập nhật về thị trường, các thay đổi về chính sách thương mại, các tiêu chuẩn, quy định, thị hiếu tiêu dùng của các thị trường nhập khẩu. Qua đó, góp phần tạo thế chủ động, nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam khi tiếp cận thị trường quốc tế.
Cục Xúc tiến thương mại cũng sẽ tiếp tục nâng cao năng lực cho doanh nghiệp thông qua các hoạt động đào tạo kỹ năng xúc tiến thương mại, ứng dụng công nghệ thông tin vào xúc tiến thương mại, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, thiết kế sinh thái, kinh tế tuần hoàn.
Ông Phú cho biết cơ quan này sẽ hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản phẩm kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn để tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu.
