NHNN đã tăng giá bán can thiệp USD lên 25.698 VND/USD và nâng tỷ giá trung tâm lên 24.572 VND/USD vào ngày 13/02, tăng 0,94% so với đầu năm. Theo VNDirect Research, quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Chính phủ trình Quốc hội nâng mục tiêu tăng trưởng GDP lên ít nhất 8%, cao hơn mức 6,5-7,0% trước đó.
Đồng thời, NHNN cũng nâng mục tiêu kiểm soát lạm phát lên 4,5-5,0%, tạo thêm dư địa để điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt hơn. Việc điều chỉnh tỷ giá có thể giúp ổn định nền kinh tế nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro đáng lo ngại.
Áp lực bên ngoài không lớn, vì sao NHNN vẫn quyết liệt điều chỉnh tỷ giá?
Chỉ số DXY – thước đo sức mạnh của đồng USD – đã có một đợt tăng mạnh vào đầu năm 2024, chạm đỉnh 109,95 vào ngày 13/01 khi lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ Donald Trump đến gần. Tuy nhiên, sau đó, DXY hạ nhiệt và dao động quanh mức 108 dù Trump liên tục công bố các chính sách thuế quan mới như thuế 25% đối với Canada và Mexico, thuế bổ sung 10% đối với Trung Quốc và thuế quan 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu.
Điều này cho thấy thị trường đã phản ánh phần lớn lo ngại về chính sách thương mại của Mỹ và nhận ra rằng các tuyên bố của Trump mang tính chiến thuật nhiều hơn là thay đổi thực sự.
 |
| Diễn biến tỷ giá các đồng tiền trong khu vực khi chỉ số DXY hạ nhiệt (dữ liệu ngày 13/02/2025). Nguồn: Bloomberg, VNDirect Research. |
Dù áp lực từ đà tăng của DXY đã thuyên giảm, NHNN vẫn chủ động điều chỉnh tỷ giá để phù hợp với các chỉ tiêu kinh tế mới. Việc nâng mục tiêu tăng trưởng GDP lên ít nhất 8% đòi hỏi chính sách tiền tệ phải linh hoạt hơn nhằm thúc đẩy tín dụng và đầu tư. Cùng với đó, việc điều chỉnh mục tiêu kiểm soát lạm phát lên 4,5-5,0% giúp NHNN có thêm dư địa để điều hành tỷ giá mà không gây áp lực quá lớn lên thị trường nội địa.
 |
| Diễn biến tỷ giá USD/VND và chỉ số DXY từ đầu năm 2025 (dữ liệu ngày 13/02/2025). Nguồn: Bloomberg, VNDirect Research. |
Mức giá bán USD can thiệp trước đây là 25.450 VND/USD được duy trì trong năm 2024 nhằm kiểm soát mức mất giá của VND không quá 5% so với đầu năm. Tuy nhiên, khi bước sang năm 2025 với các định hướng tăng trưởng thay đổi, việc tiếp tục giữ nguyên mức giá can thiệp cũ trở nên không còn phù hợp. Điều chỉnh tỷ giá giúp NHNN kiểm soát kỳ vọng thị trường, hạn chế tình trạng găm giữ ngoại tệ, đồng thời duy trì sự ổn định trong hệ thống tài chính.
Tác động đến thị trường tài chính và nền kinh tế vĩ mô
Khi NHNN điều chỉnh tỷ giá, một trong những tác động đầu tiên là làm giảm tâm lý đầu cơ ngoại tệ trong nền kinh tế. Cuối năm 2024, chênh lệch giữa giá bán USD can thiệp và tỷ giá USD/VND trên thị trường tự do ngày càng lớn, khiến nhiều doanh nghiệp và nhà đầu tư có xu hướng giữ USD chờ tăng giá. Việc NHNN điều chỉnh giá bán USD can thiệp lên mức mới khiến thị trường định hình lại kỳ vọng, từ đó thúc đẩy hoạt động chốt lời của các vị thế găm giữ ngoại tệ trước đó.
Không chỉ giúp ổn định thị trường, điều chỉnh tỷ giá còn là một biện pháp để bảo vệ dự trữ ngoại hối. Cuối năm 2024, NHNN đã phải bán ra khoảng 2,6 tỷ USD để bình ổn tỷ giá trong bối cảnh áp lực gia tăng do ảnh hưởng từ cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Khi NHNN chấp nhận để VND mất giá có kiểm soát, áp lực bán USD từ dự trữ ngoại hối giảm đi đáng kể, giúp cơ quan điều hành có thêm công cụ để can thiệp vào thị trường nếu cần thiết.
Điều chỉnh tỷ giá cũng có tác động tích cực đến xuất khẩu khi giúp hàng hóa Việt Nam trở nên cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế. Xuất khẩu trong tháng 1/2025 đạt 33,2 tỷ USD, chỉ giảm 6,6% so với tháng trước – thấp hơn mức giảm 28,4% vào kỳ nghỉ Tết năm 2024. Điều này cho thấy hàng hóa Việt Nam đang có lợi thế hơn về giá cả, đặc biệt trong bối cảnh các chính sách bảo hộ thương mại từ Mỹ ngày càng gia tăng.
Rủi ro lạm phát và dòng vốn đầu tư: Liệu có đáng lo?
Khi tỷ giá tăng, giá nhập khẩu hàng hóa cũng tăng theo, kéo theo nguy cơ gia tăng áp lực lạm phát. Theo VNDirect Research, nhập khẩu hàng hóa trung gian của Việt Nam trong tháng 1/2025 đã tăng 1,3% so với cùng kỳ, cho thấy chi phí sản xuất đang có xu hướng tăng lên. Nếu xu hướng này kéo dài, giá cả hàng hóa tiêu dùng có thể bị ảnh hưởng, đặc biệt là với các mặt hàng quan trọng như xăng dầu, linh kiện điện tử và thực phẩm nhập khẩu.
Trong khi đó, dòng vốn đầu tư nước ngoài cũng có nguy cơ bị ảnh hưởng nếu nhà đầu tư lo ngại về biến động tỷ giá. Khi VND mất giá, lợi nhuận thực của các nhà đầu tư ngoại suy giảm, có thể dẫn đến tình trạng rút vốn khỏi thị trường. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, vốn FDI thực hiện trong tháng 1/2025 chỉ tăng 2,0% so với cùng kỳ, trong khi vốn đăng ký mới giảm mạnh 43,6%. Điều này phản ánh sự thận trọng của các nhà đầu tư trước biến động tỷ giá cũng như những rủi ro liên quan đến môi trường kinh tế toàn cầu.
Để kiểm soát rủi ro từ việc điều chỉnh tỷ giá, NHNN cần tiếp tục tăng cường dự trữ ngoại hối nhằm đảm bảo khả năng can thiệp khi cần thiết. Việc ổn định dự trữ ngoại hối giúp NHNN có đủ công cụ để điều hành chính sách tỷ giá một cách chủ động, tránh các cú sốc bất ngờ có thể làm mất niềm tin vào thị trường.
Kiểm soát dòng vốn ra vào cũng là một yếu tố quan trọng trong bối cảnh Mỹ và châu Âu đang thắt chặt chính sách tiền tệ, khiến dòng vốn toàn cầu có xu hướng dịch chuyển. Việt Nam cần duy trì một môi trường đầu tư hấp dẫn để giữ chân dòng vốn FDI, đồng thời hạn chế các dòng vốn mang tính đầu cơ rủi ro cao có thể gây ra biến động mạnh trên thị trường ngoại hối.
Ngoài ra, sự phối hợp giữa chính sách tiền tệ và tài khóa cũng là yếu tố then chốt. Chính phủ đã nâng kế hoạch đầu tư công năm 2025 thêm 84,3 nghìn tỷ đồng (~3,3 tỷ USD), tạo động lực tăng trưởng nhưng đồng thời cũng có nguy cơ làm gia tăng áp lực lạm phát. Nếu không có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ, giá cả hàng hóa trong nước có thể bị ảnh hưởng, gây áp lực lên thu nhập thực tế của người dân.
Việc NHNN điều chỉnh tỷ giá là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ xuất khẩu. Tuy nhiên, rủi ro lạm phát và biến động dòng vốn vẫn cần được theo dõi chặt chẽ. Trong ngắn hạn, chính sách này có thể giúp giảm áp lực lên dự trữ ngoại hối và thúc đẩy xuất khẩu. Nhưng về dài hạn, mức độ thành công của chính sách điều hành tỷ giá sẽ phụ thuộc vào sự linh hoạt và phối hợp hiệu quả giữa chính sách tiền tệ và tài khóa của NHNN.
>> Căng thẳng thuế quan Mỹ - Trung: Đồng VND chịu áp lực gì?
