Trước năm 2021, xe điện hầu như không hiện diện tại Nepal, khi ôtô chạy xăng phải chịu thuế nhập khẩu và thuế tiêu thụ lên tới 180 %. Trong khi đó, xe điện chỉ bị đánh thuế tối đa 40%. Đây được xem là bước ngoặt giúp xe điện trở nên cạnh tranh và tiếp cận rộng rãi hơn trong một quốc gia có thu nhập bình quân chỉ khoảng 1.400 USD mỗi năm.
Bên cạnh chính sách thuế, chính phủ Nepal cũng chủ động đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông điện. Tính đến năm 2025, quốc gia này có hàng trăm trạm sạc trên nhiều tuyến đường, trong đó NEA (Cơ quan Điện lực Nepal) đã cung cấp tới 62 trạm sạc chiến lược và cấp miễn phí máy biến áp cùng linh kiện cho trạm sạc tư nhân. Giá điện sạc cũng được trợ giá mạnh, khiến chi phí vận hành xe điện rẻ hơn xe xăng khoảng 15 lần mỗi ngày.
 |
| Thị phần xe điện tại Nepal hiện thuộc nhóm cao nhất thế giới. Ảnh minh họa |
Anh Sabin Kumar Chettri, tài xế taxi tại Kathmandu là một trong những người tiên phong chuyển sang dùng xe điện vào năm 2024. Trong khi chạy trung bình 130 km mỗi ngày, anh thu về khoảng 11.000 rupee Nepal (khoảng 2 triệu đồng), nhưng chỉ mất 500 rupee (khoảng 94.000 đồng) tiền điện, rẻ hơn đến 15 lần so xe xăng. Nhiều hãng xe còn miễn phí bảo dưỡng tới 160.000 km, giúp tiết kiệm chi phí vận hành đáng kể.
Thị phần xe điện tại Nepal hiện thuộc nhóm cao nhất thế giới, chỉ sau Na Uy, Singapore và Ethiopia. Một số báo quốc tế đánh giá mức tăng trưởng xe điện của Nepal nhanh đến mức vượt xa trung bình toàn cầu – chỉ khoảng 20% vào năm 2024.
Mục tiêu của chính phủ Nepal đến năm 2030 là 90% ôtô cá nhân và 60% xe công cộng bán ra hàng năm phải là xe điện. Để thực hiện, nhà nước giảm thuế nhập khẩu linh kiện, miễn phí biến áp cho trạm sạc, đầu tư mạnh vào đào tạo kỹ thuật viên và hệ sinh thái hỗ trợ từ sản xuất đến tái chế.
Nepal là quốc gia chủ yếu dựa vào nhiên liệu nhập khẩu từ Ấn Độ, từng rơi vào khủng hoảng năng lượng khi xảy ra căng thẳng biên giới năm 2015. Chính quyền đã xoay sang khai thác nguồn thủy điện từ các con sông chân Himalaya, xây dựng hệ thống ổn định cung cấp cho gần toàn dân. Khi có điện rẻ và sạch, chạy xe điện trở thành giải pháp tự nhiên để giảm ô nhiễm, giảm phụ thuộc xăng dầu nhập khẩu và tạo nền tảng phát triển xanh.
Theo Ngân hàng Thế giới, ô nhiễm không khí cướp đi khoảng 26.000 sinh mạng mỗi năm tại Nepal. Việc chuyển đổi sang xe điện được xem là cứu cánh giúp thủ đô giảm khói bụi, đồng thời truyền cảm hứng phát triển năng lượng tái tạo bền vững.
 |
| Mục tiêu của chính phủ Nepal đến năm 2030 là 90% ôtô cá nhân và 60% xe công cộng bán ra hàng năm phải là xe điện. Ảnh minh họa |
Dù có bước đột phá, Nepal vẫn đối mặt nhiều vấn đề dài hạn. Trong đó đáng chú ý nhất là tính bền vững của chính sách, hiện đã có dấu hiệu tăng nhẹ thuế xe điện và siết tín dụng mua EV. Điều này khiến các đại lý và chuyên gia lo ngại phản ứng thị trường nếu trợ giá không ổn định lâu dài.
Một số thiếu sót khác cũng tiềm ẩn rủi ro: chưa có hệ thống thu gom và tái chế pin xe điện đã qua sử dụng; thiếu nhân lực kỹ thuật được đào tạo và chưa có cơ quan kiểm định độc lập đảm bảo chất lượng và an toàn xe nhập từ nhiều hãng Trung Quốc mới nổi.
Giao thông công cộng xe điện, một mắt xích quan trọng để giảm xe cá nhân vẫn chưa phát triển tương xứng. Hiện Nepal chỉ mới vận hành 41 xe buýt điện công cộng, trong khi con số cần thiết là khoảng 800 đơn vị để có thể thay thế xe cá nhân hiệu quả. Trung Quốc đã đề xuất hỗ trợ thêm 100 xe buýt, tuy nhiên vai trò quy hoạch vùng và cơ chế phân bổ vẫn thiếu rõ ràng.
