Năm 2024, sầu riêng trở thành hiện tượng xuất khẩu khi mang về 3,3 tỉ USD cho Việt Nam, chiếm vị trí đầu bảng trong nhóm trái cây có giá trị cao nhất. Tuy nhiên, theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đây không phải là điểm dừng. Các loại trái cây như chuối, dứa, dừa và chanh dây đang được đánh giá là “ứng viên sáng giá” tiếp theo trên bản đồ nông sản tỉ đô.
Tại Diễn đàn "Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế" diễn ra tại TP.HCM ngày 18/7, nhiều chuyên gia khẳng định nếu được đầu tư bài bản, nhóm cây trồng này hoàn toàn có thể tạo ra nguồn thu ngoại tệ trị giá hàng tỉ USD mỗi năm cho nền kinh tế.
Theo Thứ trưởng Bộ NN-MT Trần Thanh Nam, tổng diện tích trồng chuối, dứa, chanh dây và dừa ở Việt Nam hiện đạt hơn 420.000 ha, cho sản lượng hơn 6,3 triệu tấn/năm. Không chỉ có quy mô lớn, các mặt hàng này còn hội tụ đủ yếu tố để gia nhập nhóm sản phẩm xuất khẩu chiến lược: lợi thế khí hậu, khả năng chế biến sâu, nhu cầu thị trường tăng trưởng đều đặn và sức cạnh tranh về giá.
 |
| Năm 2024, sầu riêng trở thành hiện tượng xuất khẩu khi mang về 3,3 tỉ USD cho Việt Nam. Ảnh minh họa |
>> Nông sản Việt đang ở đâu?
Trong đó, chuối từ chỗ gần như không có vị thế xuất khẩu cách đây 10 năm đã vươn lên đạt kim ngạch 378 triệu USD năm 2024, đưa Việt Nam lọt top 10 quốc gia xuất khẩu chuối hàng đầu thế giới. Ông Phạm Quốc Liêm, Chủ tịch HĐQT Công ty Unifarm, nhận định: nếu ứng dụng mạnh mẽ công nghệ và nâng giá trị canh tác lên 20.000 USD/ha, riêng ngành chuối có thể đạt doanh thu 4 tỉ USD/năm.
Dứa cũng ghi nhận tiềm năng không kém khi thị trường toàn cầu năm 2024 đạt 29 tỉ USD, với mức tăng trưởng kép 6,3%/năm. Khu vực châu Âu và Bắc Mỹ chiếm đến 50% tổng nhu cầu, mở ra cánh cửa lớn cho doanh nghiệp Việt nếu đầu tư bài bản vào khâu sau thu hoạch và chuỗi logistics lạnh.
 |
| Chuối, dứa, dừa, chanh leo có tiềm năng trở thành quả tỷ đô tiếp theo của Việt Nam. Ảnh minh họa |
>> Sầu riêng rớt giá thê thảm, nguyên nhân lần này do... 'ông trời'
Với dừa, Việt Nam đã có những bước tiến rõ rệt. Năm 2024, xuất khẩu dừa tươi đạt 390 triệu USD, trong khi tổng giá trị từ sản phẩm chế biến dừa đã vượt mốc 1 tỉ USD. Bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam cho biết ngành dừa không chỉ dừng lại ở xuất khẩu nguyên liệu mà còn có thể kết hợp với chuối, dứa, chanh dây để tạo ra các sản phẩm giá trị gia tăng như nước ép hỗn hợp, thực phẩm chức năng hay mỹ phẩm tự nhiên.
Về chanh dây, loại quả này đang chứng kiến sự bùng nổ cả về sản lượng lẫn nhu cầu tiêu thụ, đặc biệt là dạng cô đặc và quả tươi. Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch HĐQT Nafoods, tin tưởng mặt hàng này có thể đạt mốc xuất khẩu tỉ đô nếu mở rộng thị trường Trung Quốc, nơi vẫn nhập khẩu mạnh do không tự chủ nguồn cung vào mùa đông.
Dù tiềm năng rất lớn, song các chuyên gia cảnh báo rằng nhóm trái cây này cũng đang đối diện không ít thách thức. Đáng chú ý là sự đơn điệu trong giống cây trồng, thiếu giống chất lượng cao và khả năng kháng sâu bệnh; bên cạnh đó, liên kết sản xuất – tiêu thụ còn rời rạc, vùng nguyên liệu chưa đạt chuẩn quốc tế.
>> Một quốc gia ASEAN đang 'nuôi đội quân sầu riêng mới', cạnh tranh gay gắt với Thái Lan và Việt Nam tại Trung Quốc
