Còn nhiều rào cản, hạn chế để phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa
Chiều 27/2, tại trụ sở Chính phủ, diễn ra Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam với chủ đề "Nhà nước kiến tạo, doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên mới" do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì.
Đánh giá cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, Thủ tướng nhấn mạnh vai trò quan trọng của khu vực này trong nền kinh tế, đồng thời cho biết Chính phủ đang xây dựng nghị quyết mới trình Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương về phát triển doanh nghiệp tư nhân.
Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.
Tại hội nghị, Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung đánh giá thực trạng, chỉ ra những điểm nghẽn đang cản trở sự phát triển, đồng thời đề xuất giải pháp cụ thể nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tăng trưởng. Tinh thần xuyên suốt là "cùng làm, cùng hưởng, cùng thắng, cùng phát triển", hướng tới một môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng và thuận lợi hơn.
Bên cạnh mục tiêu tăng trưởng nhanh, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu phát triển bền vững trên nền tảng ổn định chính trị, đảm bảo an sinh xã hội, không đánh đổi tiến bộ, công bằng và môi trường để chạy theo lợi ích ngắn hạn. Đây không chỉ là bài toán kinh tế, mà còn là trách nhiệm chung để xây dựng một nền kinh tế vững mạnh, thích ứng linh hoạt trong bối cảnh nhiều biến động toàn cầu.
Trình bày báo cáo tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Đức Tâm cho biết, năm 2024, các doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp tục có những bước phát triển tích cực, đóng góp quan trọng vào nền kinh tế. GDP của Việt Nam năm 2024 ước tăng 7,09%, trong đó, khu vực công nghiệp và xây dựng, nơi tập trung phần lớn các doanh nghiệp nhỏ và vừa, tăng 8,24%, đóng góp trên 45% vào tổng giá trị tăng thêm của nền kinh tế.
Các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực dịch vụ cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ. Giá trị tăng thêm của khu vực dịch vụ năm 2024 đạt 7,38%, cao hơn so mức tăng 6,9% của năm 2023. Ngoài ra, các doanh nghiệp nhỏ và vừa trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản cũng duy trì đà tăng trưởng ổn định, với giá trị tăng thêm năm 2024 đạt 3,27%.
Bên cạnh các kết quả tích cực kể trên, cộng đồng doanh nghiệp nói chung, đặc biệt các doanh nghiệp nhỏ và vừa còn gặp nhiều khó khăn thách thức, còn nhiều rào cản, hạn chế để phát triển thực chất, bền vững.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá, quá trình phát triển của đội ngũ doanh nghiệp nhỏ và vừa còn non trẻ so với các nước trong khu vực và trên thế giới, chưa có tích lũy nhiều về vốn, tri thức, công nghệ và kinh nghiệm kinh doanh. Quy mô doanh nghiệp nhỏ, số vốn ít (trên 90% có quy mô dưới 10 tỷ đồng), công nghệ còn lạc hậu, trình độ quản lý chưa cao, chưa chuyên nghiệp, năng lực huy động và hấp thụ vốn thấp.
Tuy nhiên, ông Tâm cho rằng, mặc dù chiếm trên 90% về số lượng doanh nghiệp nhưng chỉ đóng góp khoảng 25% tổng kim ngạch xuất khẩu hằng năm. Số lượng doanh nghiệp trong nước tham gia sản xuất và xuất khẩu gián tiếp hoặc trực tiếp chỉ chiếm 8,2%.
Theo ông Tâm, để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai con số, khu vực kinh tế ngoài Nhà nước, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, cần duy trì mức tăng trưởng khoảng 11%/năm. Điều này đòi hỏi những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn nhằm thúc đẩy khu vực doanh nghiệp tư nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường đổi mới sáng tạo, từ đó đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của nền kinh tế.
Doanh nghiệp kiến nghị gì?
Ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam - kiến nghị Chính phủ sớm có quy định cụ thể đối với các doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước khi tham gia các dự án trọng điểm quốc gia như đường sắt, đường bộ cao tốc và cảng hàng không… Cụ thể là có chính sách ưu đãi đối với doanh nghiệp lớn và doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) theo tỷ lệ nội địa hóa ít nhất 30% và các mức ưu đãi sẽ tăng dần tương ứng theo mức tăng tỷ lệ nội địa hóa.
Ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam.
Ông Thân cũng kiến nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, quy định giảm thuế cho toàn bộ khối doanh nghiệp nhỏ và vừa để nuôi dưỡng nguồn thu, hỗ trợ tái đầu tư vào sản xuất - kinh doanh; khuyến khích hệ thống các tổ chức tín dụng đẩy mạnh hình thức cho vay thế chấp dựa trên tài sản hình thành trong tương lai.
“Hiện nay chỉ có khoảng 30-35% doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tiếp cận vốn vay ngân hàng với tài sản thế chấp hiện có, cũng có một số ngân hàng thực hiện cho vay dựa trên tài sản hình thành trong tương lai nhưng rất nhỏ giọt”, ông Thân phản ánh.
Ông Đặng Hồng Anh - Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam - kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các ngân hàng thương mại, tùy quy mô, dành khoảng từ 5.000 - 20.000 tỷ đồng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa vay với lãi suất ưu đãi , với các điều kiện cấp tín dụng rõ ràng, cụ thể; gia hạn thời gian nộp thuế thu nhập doanh nghiệp ít nhất 6-12 tháng đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa; tăng cường đơn giản hoá thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian thực hiện 30-50%; tổ chức các chương trình đào tạo, tư vấn nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.
